Spojrzenie na miasto Richarda Harlfingera (1873–1948)
Na bieżący rok przypada 70. rocznica oficjalnego połączenia Bielska i Białej w jeden organizm administracyjny. Z tej okazji Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej przygotowało cykl kilku prezentacji w ramach realizowanego – od 2018 roku – projektu wystawienniczego Złap kontakt ze sztuką. Będą to spojrzenia na miasto oczami wybranych artystów, tworzących w różnych latach XX stulecia.
Jako pierwsze eksponujemy dwa z pięciu szkiców Richarda Harlfingera (1873–1948), które do muzealnych zbiorów podarował wnuk artysty. Są to niewielkie kompozycje powstałe w 1921 roku. Wykonane są ołówkiem na papierze, czasem podkreślone kolorową kredką lub akwarelą. Przedstawiają różne ujęcia kwartału u zbiegu ulic Orkana, Waryńskiego, Krętej i placu Lutra oraz fragment ulicy Sobieskiego. Wybrane prace są dokumentacją zmian, jakie zaszły w otoczenie kościoła Zbawiciela. Na jednym z rysunków widać dom kantora i sąsiadujący z nim kilkukondygnacyjny budynek fabryczny kompleksu mieszkaniowo-przemysłowego Hoinkesów. Oba zostały już wyburzone. Na miejscu fabryki urządzono parking, a plac po drugim budynku zajmuje Augustana. Drugi z rysunków przedstawia widok z balkonu mieszkania przemysłowców, znajdującego się w bliźniaczej – pod względem formy architektonicznej – kamienicy, stojącej na początku ulicy Waryńskiego. Weduta przedstawia perspektywiczne ujęcie ulicy Orkana z ciasną zabudową kamienic. Na pierwszym planie widnieją istniejące do dziś masywne filary bramy, między którymi niegdyś zawieszone były ażurowe skrzydła ozdobione esowatym ornamentem roślinnym.
Richard Harlfinger, absolwent wiedeńskich i monachijskich uczelni, był wybitnym austriackim twórcą okresu secesji i dwudziestolecia międzywojennego. W czasie pierwszej wojny światowej był korespondentem wojenny m.in. w Lublinie. W latach 20. i 30. XX wieku prowadził w Wiedniu prywatną szkołę malarską dla kobiet. W tym czasie wielokrotnie odwiedzał Bielsko, gdzie kantorem gminy ewangelickiej był jego dziadek. Artysta zaprzyjaźnił się tutaj z wieloma mieszkańcami miasta, niektórych utrwalił na rysunkowych i malarskich portretach – m.in. Carla Hoinkesa i jego córkę Jadwigę. Podczas tych wizyt wykonał również wiele olejnych widoków oraz szkiców rodzajowych i pejzażowych. W zbiorach naszego Muzeum znajduje się spory zespół takich prac, a wbielskiej katedrze można zobaczyć zaprojektowane przez artystę i wykonane w1911 roku secesyjne witraże. Warto wspomnieć, że Harlfinger był członkiem stowarzyszenia Wiener Secession, a w latach 1918–1919 pełnił w nim funkcję przewodniczącego.
Zobacz również artykuł w Wystawniku