Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej

Jednostka kultury Samorządu Województwa Śląskiego

Rudy, skały i solanki ‒ zapomniane skarby Beskidu

Data rozpoczęcia Data zakończenia

Wystawa składa się z 5 modułów obrazujących 5 „skarbów”- kategorii (grup) bogactw naturalnych występujących i eksploatowanych na terenie Beskidów w przeszłości, a w niektórych przypadkach do dnia dzisiejszego.
Każdy z modułów składa się z gabloty zawierającej poszczególne kategorie grup surowcowych pochodzących ze zbiorów geologicznych Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej oraz kolekcji prywatnych kolekcjonerów. Towarzyszą im bogato ilustrowane tablice z informacją dotyczącą tradycji, sposobów eksploatacji i przetwarzania poszczególnych grup bogactw naturalnych. Wykorzystując znaczną przestrzeń,     w której funkcjonuje  ekspozycja (duża sala ekspozycyjna) każdemu modułowi towarzyszy próba rekonstrukcji technik dawnej produkcji – np. rekonstrukcja kotlinkowego pieca do wytopu  żelaza, paleniska solowarskiego, pracowni garncarskiej itp.
Pierwszy moduł poświęcony różnym rodzajom rud żelaza. W przypadku Beskidów będą to rudy darniowe oraz sferosyderyty. Były one podstawą rozwoju lokalnych ośrodków hutnictwa żelaza w wieku XVIII i XIX (np. Ustroń, Węgierska Górka, sztolnie w Starym Bielsku) – dziś już często zapomnianej tradycji przemysłowej regionu beskidzkiego.
Wielkim bogactwem tego terenu są skały twarde jak piaskowcowe, rogowce. Ta grupa bogactw mineralnych jest tematem drugiego modułu tematycznego.
W czasach prehistorycznych wytwarzano z tych skał narzędzia, żarna kamienne i rozcieracze.
W czasach nowożytnych piaskowce beskidzkie były ważnym surowcem do licznie powstających na tym terenie hut szkła (Jaworze, Brenna). Jest to dziś prawie zupełnie zapomniana gałąź wytwórczości przemysłowej w Beskidach.
Trzeci moduł tematyczny poświęcony skałom miękkim (ilastym). Są to różnego rodzaje glin – podstawowego surowca do produkcji różnorodnych wyrobów ceramicznych – np. naczyń glinianych i fajansowych, kafli piecowych i cegieł.  Wytwarzanie tych kategorii przedmiotów  było ważnym elementem wytwórczości wiejskiej (naczynia ceramiczne)  jak i miejskiej (cegielnie zwłaszcza rozwinięte na dużą skalę w ośrodku bielsko-bialskim).
Czwarty moduł poświęcony został zupełnie nieznanej dziś wytwórczości, która jak się okazuje już od czasów prehistorycznych miała niezwykle ważne znaczenie na terenie Beskidów. Mowa tu o produkcji solowarskiej wykorzystującej
 w pewnych regionach Żywiecczyzny źródła solankowe. Taki ośrodek warzelnictwa solnego został odkryty ostatnio przez archeologów z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej w miejscowości Sól, gm. Rajcza. Jest to dziś całkowicie zapomniane  bogactwo  Beskidów, niegdyś generujący duże zyski dla społeczności zamieszkujących ten rejon.
Osobno, z racji specyfiki wykorzystania do produkcji na potrzeby budowlane zostały omówione skały wapienne. Temat piątego modułu. To kolejna zapomniana gałąź wytwórczości, która niegdyś była mocno wrośnięta w krajobraz Beskidów. Mowa tu o piecach wapienniczych i produkcji wapna, która z czasem przeobraża się w wielki przemysł produkcji cementu (Goleszów koło Cieszyna).

Wystawa towarzysząca INDUSTRIADZIE 2025 SKARBY ZIEMI

Kuratorzy: Bogusław Chorąży, Bożena Chorąży.

Stopka strony

Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej
adres ul. Wzgórze 16, 43-300 Bielsko-Biała
telefon kasa / ekspozycja: 33 817 13 61
e-mail sekretariat@muzeum.bielsko.pl
strona www www.muzeum.bielsko.pl
Sekretariat czynny: 9:00 - 14:00

Prawa autorskie. W braku odmiennego zastrzeżenia, prawa autorskie do treści niniejszej strony internetowej posiada Muzeum Historyczne w Bielsku Białej. Żadne materiały, poza materiałami określonymi jako materiały do pobrania, znajdujące się na niniejszej stronie internetowej nie mogą być reprodukowane lub przesyłane w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez pisemnego zezwolenia jej Właściciela. Treści w materiałach do pobrania nie mogą być w żaden sposób modyfikowane bez pisemnej zgody Właściciela tej strony internetowej.

RODO

Zastrzeżenia prawne. Właścicielem i operatorem niniejszej strony internetowej jest Muzeum Historyczne w Bielsku – Białej z siedziba przy ulicy Wzgórze 16, 43-300 Bielsko - Biała. Publikowane na stronie internetowej informacje i cenniki nie stanowią oferty handlowej w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego. Muzeum Historyczne w Bielsku – Białej dokłada wszelkich należytych starań w celu zapewnienia rzetelności prezentowanych informacji. Istnieje jednak zawsze ryzyko pojawienia się pewnych nieścisłości.