Joanna Rzeźnik (ur. 1982 r.) – absolwentka Zespołu Szkół Plastycznych w Bielsku-Białej oraz Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu; dyplom główny uzyskała w Pracowni Malarstwa prof. Piotra C. Kowalskiego w 2008 roku.

"…Obraz będący głównym przedmiotem moich zainteresowań wykracza poza tradycyjne techniki malarskie poprzez wchodzenie i wychodzenie w przestrzeń wystawową, akcje i interakcje z otoczeniem, z odbiorcami. W kreacji malarstwa sięgam również po trzeci wymiar, budując instalacje przestrzenne, multimedialne, jako środek dochodzenia do realizacji idei (…) W twórczości zwracam uwagę na proces myślenia o powodzie powołania danego obrazu.

W projekcie Moje miasto Bielsko-Biała organizowanym w Galerii Zamkowej Muzeum w Bielsku-Białej zaprezentuję prace, które ściśle związane są z architekturą mojego rodzinnego miasta…"

Joanna Rzeźnik

Szkice w zamku autorstwa Joanny Rzeźnik są instalacją wykonaną specjalnie dla Muzeum w Bielsku-Białej w ramach projektu Moje miasto. Bielsko-Biała. Montaż instalacji trwał dwa dni (01.10.08-02.10.08), podczas których, artystka zmagała się z przestrzenią Galerii Zamkowej – Baszty. Zadanie nie było łatwe: zabytkowe wnętrze nie dawało możliwości swobodnej i spontanicznej pracy. Autorka nie mogła ingerować gwoździami i hakami w ściany, co byłoby pewnie bardzo pomocne przy rozpinaniu instalacji przestrzennej wykonanej z kolorowych sznurków przywiązywanych do stelaża, którym jest przeźroczysta żyłka. Delikatna konstrukcja, nie dotykając sufitu ani podłogi, wypełnia wnętrze Baszty. Barwne linie załamujące się pod różnymi kątami, atakują przestrzeń z różnym natężeniem; w pewnych miejscach widoczne są nagromadzone gęsto, krótkie odcinki, gdzie indziej zaś rozpiętych jest kilka prostych długich linii. Akcentem kompozycyjnym instalacji jest zamocowane na żyłce, unoszące się nad podłogą krosno malarskie (wys:110 cm; szer: 90 cm), wzmocnione od środka listwami zbitymi na krzyż, przez które swobodnie przenikają kolorowe sznurki. Artystka wyraźnie wyznaczyła granicę swobodnego poruszania się widza wewnątrz instalacji; dalsza penetracja wymagałaby od zwiedzającego większego wysiłku: skłonów czy wręcz czołgania się; niektóre obszary zostały przez nią całkowicie zabudowane, a przez to niedostępne.

W Szkicach w zamku artystka rezygnuje z przysłowiowego ołówka i kartki papieru, rysuje sznurkiem w przestrzeni. Właściwie instalacja ta jest szkicem przestrzennym wykonanym sznurkiem. Rysunek, stanowiąc istotę tej pracy, jednocześnie wskazuje i podkreśla jej bezpośrednie związki z klasyczną, akademicką teorią sztuk pięknych, gdzie fundamentem sztuki był właśnie rysunek. Artystka wykorzystuje także doświadczenia, zdobycze sztuki współczesnej. Omawiana tu instalacja nie jest pozbawiona elementów sztuki performance; jej montaż był dwudniową akcją, podczas której artystka była w ruchu, przybierała dziwne pozy, nie pozbawione akrobacji, po to, aby spleść z sobą odpowiednio sznurki, zgodnie z jej intencją i emocją. Oczywiste są także związki tej pracy ze sztuką environment, gdzie artysta buduje obiekt w przestrzeni, a widz ma możliwość bezpośredniego wejścia do "wnętrza" dzieła sztuki.Szkice w zamku to dzieło efemeryczne, tymczasowe. Jego realne istnienie przewidziane jest na okres 30 dni i po tym czasie zostanie zniszczone, bez możliwości powtórzenia go w przyszłości. O istnieniu instalacji świadczyć będzie jedynie dokumentacja: fotografie, wideo, opisy, projekty. W tym kontekście twórczość Joanny Rzeźnik bliska jest sztuce konceptualnej, gdzie ważny jest proces myślenia o powstaniu dzieła sztuki, a dokumentowanie tego procesu, zastępuje realne istnienie obiektu artystycznego.

Joanna Rzeźnik osadzając swoją pracę w tradycji, wykorzystując współczesne sposoby wypowiedzi plastycznej, tworzy jednocześnie sztukę właściwą dla niej samej i przedstawiającą ją samą – jej myśli, jej emocje. Instalacja ta jest jak autoportret wewnętrzny artystki, jest zapisem jej kondycji duchowej i fizycznej z konkretnych chwil. Jako widzowie mamy możliwość wejścia w jej (jak sama mówi) świat, dom, głowę. Autorka nie tłumaczy, czym tak naprawdę jest ta instalacja, tym samym pozostawia gościom możliwość dowolnych skojarzeń i interpretacji.

Omawiana tu praca jest trzecią instalacją sznurkową zrealizowaną przez Joannę Rzeźnik. Pierwsza taka praca powstała w 2007 roku w Galerii Inter Space w Poznaniu na wystawie zbiorowej Przestrzeń a/i dzieło sztuki, wtedy inspiracją do jej powstania była architektura Bielska-Białej: Zamek Sułkowskich oraz Stary Rynek. Za pomocą szkicu przestrzennego wykonanego ze sznurków, artystka przeniosła przestrzeń swojego miasta do Poznania.

Myślę, że nie mogło zabraknąć instalacji sznurkowej Joanny Rzeźnik w projekcie Moje miasto. Bielsko-Biała, gdyż to właśnie miasto zainspirowało artystkę do tworzenia tego rodzaju sztuki. Szkice w zamku należy traktować jak kontynuację działań rozpoczętych rok temu w Poznaniu; kontynuację wzbogaconą o przemyślenia i doświadczenia dwóch poprzednich realizacji.

Iwona Koźbiał-Grzegorzek.

Kurator: Iwona Koźbiał-Grzegorzek.