Batalie i konflikty: działania militarne na pograniczu śląsko-małopolskim w późnym średniowieczu
Archeologiczno-historyczna wystawa poświęcona jest historii konfliktów zbrojnych na pograniczu śląsko-małopolskim w późnym średniowieczu. Przez ziemie te przebiegała wówczas granica dwóch politycznych i militarnych potęg Europy Środkowej – królestw Polski i Czech. Śląskiem rządzili książęta z lokalnych linii dynastii Piastów, którzy byli lennikami królów Czech, Małopolska należała do korony polskiej, zaś na południe od pogranicza śląsko-małopolskiego przebiegała granica Królestwa Węgier. Ta sytuacja polityczna była jedną z przyczyn, dla których przez ziemie pogranicza śląsko-małopolskiego przetaczały się w XIV i XV w. liczne konflikty zbrojne – były wśród nich m.in. wojny z udziałem Polski i Czech, epizody wojen husyckich, walki Piastów oświęcimskich z Jagiellonami, epizody konfliktu o sukcesję korony czeskiej po śmierci króla Jerzego z Podiebradów, a także działalność pustoszących pogranicze rycerzy rabusiów (raubritterów), wśród których w historii w sposób szczególny zapisali się Skrzyńscy.
Na wystawie eksponowane są liczne późnośredniowieczne militaria z pogranicza śląsko-małopolskiego oraz zabytki z zamków i obiektów obronnych, które odegrały wówczas istotną rolę w działaniach zbrojnych. Zwiedzający będą mogli zobaczyć m.in. egzemplarze broni białej, drzewcowej i obuchowej, amunicję artyleryjską, zabytki z zamków Wołek i Barwałd, a także znaleziska z pogorzeliska drewnianej wieży mieszkalno-obronnej w Spytkowicach, gródka w Malcu, średniowiecznego Bielska i obiektów obronnych na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Zaprezentowana jest także narracja historyczna przybliżająca poszczególne epizody średniowiecznych zmagań militarnych na pograniczu śląsko-małopolskim.
Prezentowane na wystawie zabytki pochodzą ze zbiorów Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej oraz Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
.
Wystawa czynna od 2 grudnia 2025 do 8 lutego 2026