Na początku XX w. Bielsko-Białą zaliczano do najważniejszych ośrodków przemysłowych Austro-Węgier. Dwa siostrzane miasta, formalnie odrębne, pod względem urbanistycznym i gospodarczym tworzyły już wówczas nierozdzielną całość, powszechnie określaną dzisiejszym mianem, a sąsiednie wsie z wolna nabierały charakteru przedmieść. Śląskie Bielsko, powstałe w średniowieczu, pozostawało w monarchii Habsburgów od 1526 r., założona w połowie XVI w. małopolska Biała znalazła się w zaanektowanej przez Austrię Galicji w 1772 r., w wyniku pierwszego rozbioru Polski.

Oba miasta, wraz z najbliższą okolicą, wyróżniały się wieloetnicznością mieszkańców. Żyli tu obok siebie Niemcy, Polacy i Żydzi, znaleźć można było Czechów, Węgrów, a nawet Włochów. Wszystkie nacje wniosły elementy swojej kultury, tworząc specyficzny tygiel narodowościowy, który miał przetrwać do II wojny światowej.

Inicjatorem miejscowego ruchu muzealnego był, pochodzący z Białej, młody profesor bielskiego gimnazjum Erwin Hanslik (1880–1940). Dzięki jego wielomiesięcznym staraniom, popartym przez Towarzystwo Obywatelskie (Bürgerverein), 19 grudnia 1902 r. w bialskim ratuszu podjęto uchwałę o utworzeniu muzeum miejskiego. W sąsiednim Bielsku podobną propozycję, która spotkała się z przychylnością radnych, przedstawił 5 grudnia proboszcz ewangelicki ks. dr Artur Schmidt z gronem profesorów miejscowych szkół średnich.

Wiosną 1903 r. przeprowadzono w Bielsku, Białej i okolicy wielką akcję gromadzenia „przedmiotów o wartości muzealnej”, kierowaną przez specjalnie powołane komitety. Działali w nich powszechnie znani, poważani obywatele, którzy jako kwestorzy odwiedzali poszczególne dzielnice miasta oraz okoliczne wioski, oceniając i zbierając przygotowane przez mieszkańców zabytki. Magazynowano je w bialskim ratuszu i w bielskim magistracie przy ul. Cieszyńskiej 10, a następnie przewieziono do będącej własnością miasta Strzelnicy – dzisiejszego Bielskiego Centrum Kultury przy ul. J. Słowackiego 27. Na potrzeby wystawy udostępniono nieodpłatnie werandę budynku, udzielając jednocześnie ze strony miasta subwencji w kwocie 300 koron (Biała przeznaczyła na ten cel 200 koron); ekspozycję zaaranżował dr Edmund Wilhelm Braun, dyrektor Śląskiego Muzeum Krajowego im. Cesarza Franciszka Józefa w Opawie.

Wystawę miejscowych starożytności, czynną od 14 do 21 czerwca 1903 r., zwiedziło w przybliżeniu 3000 osób. Zgromadzono na niej ok. 800 najróżniejszych zabytków: od ewangelickich biblii i kancjonałów, przez pamiątki cechowe oraz dawną broń, aż po osobliwości z Afryki. Swoje eksponaty udostępnili także bielscy książęta Sułkowscy oraz fabrykant Franciszek Strzygowski, właściciel zamku w Grodźcu.

Po wystawie część przedmiotów zwrócono właścicielom, pozostałe zmagazynowano w magistratach Bielska i Białej, a w obu miastach przystąpiono do organizowania stałych muzeów. Sprawy postępowały szybciej w Białej, gdzie od 12 maja 1903 r. funkcjonowało specjalne kuratorium, zawiadujące sprawami muzealnymi, kierowane przez burmistrza Rudolfa Lukasa.

Kontynuowano działalność zbieracką, powiększając w ciągu półtora roku liczbę zinwentaryzowanych eksponatów od około 250 do 1000. Dla celów ekspozycji muzealnej udostępniono trzy pokoje w południowym skrzydle pierwszego piętra ratusza, sąsiadujące z pomieszczeniami Towarzystwa Obywatelskiego. Po trwających rok przygotowaniach bialskie Muzeum Miejskie otwarto 3 grudnia 1904 r. Zgodnie ze statutem, zatwierdzonym przez Radę Miejską 10 marca 1905 r., administrował nim Wydział Muzealny, w którego skład wchodziło m.in. trzech członków Rady Miejskiej i jeden Towarzystwa Obywatelskiego. Otwierano je za wyjątkiem wakacji szkolnych w każdą niedzielę od godziny 11 do 12, wstęp był bezpłatny. Funkcję głównego opiekuna zbiorów sprawował przypuszczalnie Franciszek Farny (1867–1945), nauczyciel, a od 1908 r. dyrektor Miejskiej Szkoły Ludowej i Wydziałowej w Białej.

W Bielsku muzeum powołano formalnie do życia najpewniej latem 1903 r., dokładna data odnośnej uchwały Rady Miejskiej pozostaje nieznana. Zbiory ulokowano na drugim piętrze tzw. Starego Ratusza przy Rynku 9, początkowo w jednym ogniotrwałym pokoju dawnego Urzędu Ksiąg Wieczystych, a opiekę nad nimi objął Edward Schnack (1853–1941), mistrz kominiarski, miłośnik przyrody i zabytków przeszłości. Prace adaptacyjne i organizacja ekspozycji trwały ponad dwa lata. Muzeum otwarto dla publiczności 25 lutego 1906 r. Udostępniano je tak samo jak w Białej. Zbiorów przybywało, były to zarówno darowizny, jak i zakupy, a część eksponatów tworzyły depozyty osób prywatnych.

Po 1918 r. Bielsko i Biała znalazły się w granicach odrodzonej Rzeczpospolitej. W Bielsku Edward Schnack prowadził muzeum zdany niemal wyłącznie na siebie, bez większego wsparcia ze strony miasta. Dzięki jego staraniom ekspozycję znacznie rozbudowano. Od 1931 r. zajmowała osiem sal na drugim piętrze Starego Ratusza i jedno niewielkie pomieszczenie na trzecim piętrze sąsiedniej kamienicy Rynek 10, część eksponatów zdobiła też korytarz i klatkę schodową. Było to wówczas jedno z większych muzeów typu regionalnego w Polsce, trzecie na Śląsku po Katowicach i Cieszynie.

Bardziej skomplikowane były losy muzeum w Białej. Funkcjonowało ono do 1920 r., po czym jego działalność zawieszono, eksponaty zmagazynowano w jednym pomieszczeniu, a lokal przeznaczono do innych celów. Opiekunem zbiorów pozostawał do 1926 r. Franciszek Farny, później zastąpił go emerytowany kasjer miejski Wilhelm Kroczek (1856–1939), zwolniony w 1932 r. Wkrótce potem Muzeum Miejskie ponownie otwarto, tym razem w suterenach ratusza. Kto był jego kustoszem, nie wiadomo.

II wojna światowa przyniosła kres wielowiekowej koegzystencji Polaków i Niemców w dwumieście. Muzeum w Białej hitlerowskie władze okupacyjne zamknęły już w 1939 r., muzeum w Bielsku funkcjonowało aż do śmierci Edwarda Schnacka w roku 1941. Później zbiory obu instytucji zgromadzono w nowo utworzonym Muzeum Regionalnym (Heimatmuseum) w dawnym domu cechowym sukienników przy obecnym pl. Wolności 7 w Białej. W lutym 1945 r., po wkroczeniu wojsk sowieckich zostało ono splądrowane.

Wojenna zawierucha zniweczyła wieloletni trud, a gromadzone od czterdziestu lat eksponaty uległy w większości zniszczeniu bądź rozproszeniu. Już w marcu grupa osób pod przewodnictwem Stanisława Oczki (1913–1983), historyka sztuki, kierownika Referatu Kultury i Sztuki Starostwa Powiatowego w Bielsku, rozpoczęła zabezpieczanie zabytków kultury z tzw. mienia poniemieckiego i opuszczonego. Zgromadzone w siedzibie starostwa, trafiły w sierpniu do zamku książąt Sułkowskich, przejętego od wojsk sowieckich i przeznaczonego przez władze na siedzibę instytucji kulturalno-oświatowych. Zarząd Miejski w Bielsku podjął decyzję o reaktywowaniu muzeum, a w czerwcu 1946 r. mianował jego kustoszem Oczkę. Zaczynano niemal od zera – przepadły inwentarze, brakowało sprzętu wystawienniczego. Fundusze na działalność były skromne, a nowe władze w niewielkim stopniu zainteresowane były pamiątkami przeszłości miasta, uważając je za niemieckie i burżuazyjne.

Pierwszą stałą ekspozycję reaktywowanego Muzeum Miejskiego w Bielsku otwarto 14 lutego 1948 r. W pięciu salach I piętra zamku wystawiono 168 eksponatów: zabytki cechowe, rzeźbę sakralną, malarstwo europejskie od XVI do XIX w. oraz współczesne malarstwo polskie. W księdze głównej, zwanej „spisem zabytków”, odnotowane były 532 eksponaty. Aż 459 pochodziło z mienia opuszczonego, 33 ze zbiorów Heimatmuseum, 28 zakupiono, a 12 podarowano. Najliczniej reprezentowane było malarstwo (271 pozycji) oraz przemysł artystyczny (131), pozostałą część tworzyły: rzeźba, meble, tkaniny i broń. Gromadzono też grafikę, okazy przyrodnicze, zabytki archeologiczne, numizmaty, archiwalia, przedmioty związane z tkactwem oraz sztuką i kulturą ludową regionu. Księgozbiór fachowy liczył 10 000 tomów i około 2000 starodruków, przejęto też znaczny księgozbiór książąt Sułkowskich. Muzeum otwarte było dwa razy w tygodniu, w środy i niedziele od 10 do 14, a za wstęp pobierano wolne datki. W zamku miały siedzibę także: Archiwum Miejskie, Miejska Biblioteka Publiczna, Państwowe Liceum Technik Plastycznych i Państwowe Ognisko Kultury Plastycznej – te ostatnie wywodziły się z założonej przez Oczkę prywatnej Szkoły Malarstwa, Rzeźby i Grafiki. W kaplicy św. Anny ulokowano pracownię rzeźby.

Z początkiem 1950 r. Muzeum Miejskie w Bielsku upaństwowiono, co odbiło się negatywnie na jego działalności. Podporządkowane Muzeum Górnośląskiemu w Bytomiu, utraciło archiwalia, księgozbiór i numizmaty, które polecono przekazać innym górnośląskim instytucjom. Po zwolnieniu dotychczasowego kustosza (1951) stałą ekspozycję zastąpiły wystawy czasowe i objazdowe na niskim poziomie, własne eksponaty oddawano w depozyt bądź magazynowano w ciasnych korytarzach zamku. Etnograf Stanisław Bronicz, kierujący Muzeum w Bielsku-Białej w latach 1952–1954, utworzył stałą ekspozycję poświęconą przędzalnictwu i tkactwu. Jej nowej aranżacji, przy współpracy miejscowych plastyków, dokonał Stanisław Oczko, który w grudniu 1954 r. ponownie objął stanowisko kustosza.

W 1960 r. udostępniana we wszystkie dni tygodnia ekspozycja muzealna zajmowała osiem sal, jako magazyny wykorzystywano korytarze, za biura służył jeden pokoik. Obok kierownika zatrudniony był pracownik naukowy, opiekun ekspozycji i woźny. Prowadzono badania m.in. nad strojem ludowym, budownictwem, twórczością malarzy Petera Bohúňa i Juliana Fałata, udzielano informacji naukowych, przygotowywano odczyty, publikowano artykuły w prasie lokalnej i branżowej. W 1961 r. rozpoczęto remont elewacji zamku, który przeciągnął się w czasie z uwagi na brak środków finansowych. W roku 1963, z okazji obchodzonego jubileuszu 700-lecia miasta Bielska, stworzono nową ekspozycję historyczną. W tym czasie Muzeum uniezależniło się od Bytomia, a dzięki licznym darom poważnie zwiększyły się jego zbiory: w roku 1965 r. było już blisko 6,5 tys. eksponatów. W salach zamku odbywały się imprezy kulturalno-artystyczne, m.in. koncerty muzyki kameralnej; kaplicę św. Anny od 1962 r. użytkował Kościół polskokatolicki.

Znaczne zmiany przyniosła dekada lat 70. W przejętej w 1968 r. willi Juliana Fałata w Bystrej Śląskiej latem 1973 r. otwarto muzeum artystyczno-biograficzne: pierwszy oddział zamiejscowy bielskiego Muzeum. Nieco wcześniej (1972) w zamku przejęto pomieszczenia po Miejskiej Bibliotece Publicznej, która przeniosła się do własnej nowej siedziby przy ul. J. Słowackiego – ulokowano w nich dwa magazyny oraz dział etnografii. Stanisława Oczkę, pełniącego funkcję kierownika, wspomagało już 3 pracowników naukowych.  

Wiosną 1974 r., podczas przebudowy układu komunikacyjnego miasta, wyburzono zabudowania sąsiadujące z zamkiem od północy i wschodu. Odsłonięcie budowli podkreśliło jej rolę architektonicznej dominanty centrum. W następnym roku, w związku z utworzeniem województwa bielskiego, Państwowe Muzeum w Bielsku-Białej zmieniło nazwę na Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej z działami historii, techniki, sztuki i etnografii, a Stanisława Oczkę mianowano dyrektorem. Zakres działania instytucji objął całe województwo, w kolejnych latach jej pracownicy przyczynili się m.in. do powstania kilkunastu izb regionalnych. Samo Muzeum powiększyło się o kolejne oddziały: Dom Tkacza (1974), Muzeum Techniki Włókienniczej (1979), Muzeum Emila Zegadłowicza w Gorzeniu Górnym (1980) oraz Muzeum w Kętach (1981). Łącznie zatrudniano ok. 40 pracowników.

W 1980 roku dyrektora Oczkę, który odszedł na emeryturę, zastąpiła etnograf Bernarda Turno. Po opuszczeniu zamku przez Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych (1983) jego jedynym użytkownikiem stało się Muzeum. Szeroko zakrojone badania architektoniczne, przeprowadzone przez Pracownię Konserwacji Zabytków z Krakowa pod kierownictwem Marii Bicz-Suknarowskiej w latach 1983–1985, zaowocowały szczegółowym studium historycznym budowli, opracowanym we współpracy z Waldemarem Komorowskim. Podsumowano w nim wyniki wieloletnich prac poszukiwawczych prowadzonych tu od lat 50. XX w. Od 1985 r. wystawy czasowe przygotowywano w wyremontowanych trzech salach parteru południowo-zachodniego narożnika zamku.

Nie miał szczęścia Dom Tkacza. Po opracowaniu dokumentacji architektoniczno-konserwatorskiej został rozebrany na części, przewieziony do skansenu w Wygiełzowie-Lipowcu i poddany konserwacji. Niestety, podczas ponownego montażu w 1985 r. spłonął. Wkrótce podjęto decyzję o jego rekonstrukcji z wykorzystaniem ocalałych elementów.

Wyburzenie podzamcza naruszyło statykę wzgórza zamkowego i spowodowało jego powolne osuwanie, zagrażające stojącej na nim budowli – część pomieszczeń skrzydła wschodniego wyłączono z eksploatacji. Niezbędne było ustabilizowanie skarpy i fundamentów za pomocą żelbetowych mikropali. Prace przeprowadzono w latach 1991–1993 z inicjatywy kolejnego dyrektora Muzeum, historyka dr. Jerzego Polaka. Przy tej okazji reaktywowany w 1992 r. Dział Archeologii (funkconował już w ograniczonym zakresie w latach 1984–1987) przebadał dziedziniec, odkrywając m.in. pozostałości średniowiecznej fosy, być może związanej z istniejącym tu wcześniej gródkiem obronnym.

W tym czasie zamek był już w bardzo złym stanie, połowa z około stu pomieszczeń pozostawała niezagospodarowana, zrujnowana. Ekspozycję stałą zredukowano do zaledwie pięciu sal na piętrze skrzydła południowego. Po przygotowaniu dokumentacji w latach 1996–1997 wykonano remont generalny dachu, piece kaflowe zastąpiono centralnym ogrzewaniem, uporządkowano systemy wodno-kanalizacyjne i rozpoczęto prace w skrzydle wschodnim, gdzie w listopadzie 1998 r. otwarto Galerię Malarstwa i Grafiki XIX i XX w. Odzyskano też ostatecznie kaplicę św. Anny, którą opuścił Kościół polskokatolicki.

Po latach przygotowań udostępniono dla zwiedzających zrekonstruowany Dom Tkacza (1992) oraz Muzeum Techniki i Włókiennictwa (1996), a w latach 1994–1996 przeprowadzono generalny remont Fałatówki, obejmujący wymianę więźby dachowej i dachówki, osuszenie ścian, odnowienie elewacji oraz częściową modernizację ekspozycji. W 1994 r. spod kurateli Muzeum Okręgowego wyłączono dworek Emila Zegadłowicza w Gorzeniu Górnym, a w 2000 usamodzielniło się Muzeum w Kętach. W obu tych oddziałach przez lata prowadzono remonty, konserwowano eksponaty i przygotowywano scenariusze ekspozycji stałych.

Po likwidacji województwa bielskiego (2001) dotychczasową nazwę placówki zmieniono na Muzeum w Bielsku-Białej, instytucję Samorządu Województwa Śląskiego, a kierowanie nim przejęła historyk sztuki Iwona Purzycka. W następnych latach udało się dokonać spektakularnego remontu głównej siedziby Muzeum, zamku książąt Sułkowskich, który zakończono w 2015 r. W wyniku tych działań otwarto nowe ekspozycje stałe oraz przestrzenie użytkowe. Do ważniejszych należą: Westybul oraz Zbrojownia i Pokój Myśliwski (2001),  Salon Muzyczny i Biedermeierowski (2002), główna sień przejazdowa zamku (2003), ekspozycje archeologiczna, historyczna i etnograficzna (2005), Gabinet Pana i Damski Salonik (2006), Sala z Rycerzem (2008), korytarz I piętra z Galerią Portretu XIX-XX i Galerią Grafiki XIX/XX (2008), Salami Błękitną, Oliwkową i Malinową (2008), a także Galerią Sztuki Współczesnej Regionu (2010). Na parterze skrzydła wschodniego wyeksponowano relikty archeologiczne dawnej zabudowy (2008), gdzie w 2016 otwarto nową, stałą wystawę kolekcji militariów pod nazwą Strzelnica. Wystawa ta zastąpiła dawną Zbrojownię i Pokój Myśliwski. W latach 2006–2016 działała Galeria Zamkowa, która zajmowała się promocją i sprzedażą sztuki współczesnej.

Bez wątpienia do najpoważniejszych i najbardziej widocznych przedsięwzięć ostatniej dekady należały: remont kapitalny elewacji zamku oraz kaplicy (na której naprawiono też dach) w latach 2006–2008, a następnie remont i zadaszenie dziedzińca wewnętrznego w latach 2012–2014. Budowla, której po wielu latach przywrócono dawną świetność, należy dzisiaj do najlepiej rozpoznawalnych obiektów miasta, będąc jedną z jego wizytówek.

Od końca 2013 r. instytucja działa jako Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej z główną siedzibą w Zamku Książąt Sułkowskich oraz oddziałami: Starą Fabryką (dawniej Muzeum Techniki i Włókiennictwa), Domem Tkacza i Fałatówką. Również i one uległy w ostatnich latach pozytywnym zmianom.

Włączenie Starej Fabryki do Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego (2006) stało się impulsem do gruntownego odnowienia jej wnętrz, którego dokonano w latach 2010–2012. W przebudowanej części parteru, w latach 2013–2015 stworzono od podstaw stałą wystawę historyczną Od włókiennictwa do małego fiata. Przemysł Bielska-Białej w XIX i XX wieku.

W Domu Tkacza niewykorzystywane dotąd przestronne poddasze poddano gruntownemu remontowi i w 2013 r. otwarto nową stałą ekspozycję etnograficzną zatytułowaną Od sukna po jedwab. Stroje ludowe ze zbiorów Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej.

Muzeum Juliana Fałata w Bystrej pierwszy doraźny remont przeszło w 2003 r., kiedy to odświeżono elewację oraz dokonano pewnych zmian w dotychczasowej ekspozycji. Do gruntownego odnowienia wnętrz willi przystąpiono blisko dekadę później, aranżując na nowo wystawę Julian Fałat – malarz i kolekcjoner na piętrze (2013) oraz otwierając ekspozycję Julian Fałat – z paletą przez życie na parterze (2015).
 

Z historii muzealnictwa

Pierwsze działania o charakterze para- lub protomuzealnym, polegające na szerokim udostępnieniu dzieł sztuki i wytworów kultury materialnej społeczeństwu, odnajdujemy w starożytności (wystawy trofeów wojennych, wyposażenia grobowców, greckie i rzymskie kolekcje prywatne). Pewną kontynuacją tych idei były cesarskie, królewskie, papieskie, a w późniejszych stuleciach mieszczańskie kolekcje i gabinety osobliwości, stopniowo udostępniane publicznie, coraz szerszej grupie społecznej. Ważnymi momentami w rozwoju myśli muzealnej były wieki XV i XVI. Nie do przecenienia w tym procesie była działalność florenckiej rodziny Medyceuszy. Zgromadzone w pałacu Uffizi zbiory dzieł sztuki, ostatnia Medyceuszka, Anna Maria Ludwika, zapisała miastu w 1737 r. z zastrzeżeniem powszechnego dostępu dla obywateli z całego świata. Muzea, jako instytucje publiczne w dzisiejszym rozumieniu, powstawały od połowy XVIII w. (British Muzeum w Londynie – 1753, Muzea Watykańskie – 1787, paryski Luwr – 1793), a do prawdziwego ich „wysypu” doszło w następnym stuleciu. Kolejny, miniony już wiek, to pogłębiająca się specjalizacja tego typu instytucji, ich historyczne przemiany, przewartościowanie funkcji, a w ostatnich dwóch dekadach także zmiana znaczenia pojęcia muzeum, bowiem dynamika przemian zachodzących w życiu codziennym nie pozostaje bez wpływu na sytuację w muzealnictwie.

Na terytorium Polski tradycje gromadzenia zbiorów sięgają końca XVI stulecia, kiedy to przy bibliotece toruńskiego Gimnazjum Akademickiego utworzono „Musaeum”. Protomuzealny charakter miały także skarbce kościelne (katedry na Wawelu i Jasnej Górze) oraz kolekcje dzieł sztuki i gabinety osobliwości tworzone przez królów i rody szlacheckie. Powstała w 1801 r. Świątynia Sybilli w Puławach, w której Izabella Czartoryska gromadziła pamiątki narodowe, uważana jest za pierwsze polskie muzeum, a instytucja utworzona w 1879 r. w Krakowie za najstarsze Muzeum Narodowe. Tuż po wybuchu I wojny światowej (jesienią 1914) powstał Związek Muzeów Polskich z siedzibą w Krakowie, skupiający przedstawicieli muzeów różnych specjalności. W XX stuleciu polskie muzealnictwo poddawane było różnym eksperymentom organizacyjno-administracyjnym i prawnym, z centralizacją i decentralizacją włącznie. W mniejszym lub większym stopniu podlegało i podlega takim samym przemianom, jak tego typu instytucje kultury na świecie, a muzealnicy konsekwentnie wskazywali i wskazują na rolę i znaczenie muzeów dla rozwoju społeczeństwa.

Mimo zmian definicji, funkcji i znaczenia niezmienna pozostaje podstawowa wartość muzeów, którą są autentyczne obiekty, materialne i niematerialne świadectwa przeszłości. Ponad pół wieku temu, znawca tematu, Tadeusz Dobrowolski napisał: „Muzea przeznaczone są dla społeczeństwa, powinny mu służyć, tj. społeczeństwo powinno korzystać ze zbiorów muzealnych, celem pogłębienia swojej kultury wewnętrznej, swej wiedzy o świecie, o własnej ziemi, własnym narodzie – czyli o samym sobie.” Takie samo przesłanie zawiera pierwszy artykuł, znowelizowanej w 2007 r., ustawy o muzeach: „Muzeum jest jednostką organizacyjną nienastawioną na osiąganie zysku, której celem jest gromadzenie i trwała ochrona dóbr naturalnego i kulturalnego dziedzictwa ludzkości o charakterze materialnym i niematerialnym, informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie korzystania ze zgromadzonych zbiorów.”

Muzealnictwo Bielska-Białej zrodzone z potrzeb mieszkańców dwóch odrębnych niegdyś miast, jest obecnie ważnym miejscem ochrony oraz poznania tożsamości wielokonfesyjnego i wielonarodowego dziedzictwa historycznego i kulturalnego lokalnej społeczności. Niech przyjemność jego odkrywania towarzyszy wszystkim odwiedzającym nasze muzeum.