Galeria w Fabryce

Ekspozycja dokumentująca spektakularne odkrycia krakowskich archeologów na antycznej agorze w Pafos na Cyprze oraz w kręgu cywilizacji Indian Pueblo w Kolorado w USA. Wystawie towarzyszą warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży.

Stara Fabryka to nie tylko miejsce, w którym możemy odkrywać bogactwo dziedzictwa przemysłowego naszego miasta. Od połowy stycznia aż do końca kwietnia 2017 r. można tu będzie odbyć kolejną egzotyczną wyprawę śladami odkryć archeologicznych. Tym razem okazją będzie wystawa pt. W poszukiwaniu zaginionych światów. Badania krakowskich archeologów na agorze w Pafos na Cyprze oraz w Kolorado w USA w fotografii Roberta Słabońskiego. Jest to już trzecia na terenie Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej prezentacja bogatego dorobku badawczego archeologów z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Tym razem zabierzemy Państwa w antyczny świat stolicy Cypru – Pafos oraz cywilizacji Indian Pueblo w Kolorado w USA. Podobnie jak poprzednio, tak i na obecnej wystawie praca archeologów i efekty ich badań zostały uwiecznione w obiektywie znakomitego artysty fotografika, archeologa i podróżnika – Roberta Słabońskiego. Niewątpliwą zaletą ekspozycji będzie również spotkanie z oryginalnymi obiektami, pochodzącymi z prezentowanych obszarów kulturowych.

Wystawę rozpoczyna część „indiańska”, poświęcona efektom polskiego projektu archeologicznego w Kolorado w USA, prowadzonego pod kierunkiem dr. Radosława Palonki z Zakładu Archeologii Nowego Świata Instytutu Archeologii UJ w Krakowie. Nosi ona tytuł W poszukiwaniu indiańskiej przeszłości. Ekspozycja ta przenosi do mniej znanego europejskiemu odbiorcy świata Indian Pueblo. Jest to kultura osiadłych rolników z południowo-zachodniej części USA (dzisiejszych stanów: Kolorado, Utah, Arizona i Nowy Meksyk). Jej twórcy byli niezwykłymi architektami i budowniczymi, tworzącymi kilkupiętrowe budowle z kamienia i cegły suszonej na słońcu, które niekiedy przypominają średniowieczne fortece w Europie. Działo się to kilka wieków przed przybyciem Europejczyków do Ameryki, w okresie VIII–XIII w. n.e.

Z pustynnego Kolorado zabierzemy Państwa do odległego i gorącego Cypru. Część „cypryjska” naszej wystawy, zatytułowana W sercu starożytnego miasta, przedstawia dorobek i dokonania zespołu badawczego, pracującego na agorze w Pafos w latach 2011–2015, w ramach projektu Paphos Agora Project, pod kierunkiem prof. dr hab. Ewdoksii Papuci-Władyki – kierownika Zakładu Archeologii Klasycznej Instytutu Archeologii UJ, wieloletniej mieszkanki Bielska-Białej.
 
W starożytności Cypr pozostawał pod wpływami bliskowschodnimi i egipskimi, a od II tysiąclecia p.n.e. w obrębie cywilizacji greckiej. Początki antycznego miasta Nea (Nowa) Pafos sięgają końca IV lub początku III w. p.n.e. Jego znaczny rozwój nastąpił w okresie grecko-hellenistycznym, kiedy stał się stolicą wyspy (od ok. 200 r. p.n.e. do ok. 350 r. n.e.).

Dla krakowskich archeologów najciekawszym i ważnym miejscem badań jest agora, czyli główny plac miejski. To tu – jak określają archeolodzy – w sercu starożytnego miasta skupiły się najważniejsze funkcje administracyjne, handlowe i kultowe tego ośrodka. Krakowskie badania mają na celu odtworzenie historii i rozwoju tego miejsca (zwłaszcza w okresie hellenistycznym), ale też zbadanie infrastruktury, działalności ekonomicznej i handlowej Pafos jako całości miasta – najważniejszego centrum antycznego Cypru.

Autorem scenografii wystawy z Cypru jest Mariusz Paluchiewicz z Muzeum Śląskiego w Katowicach, natomiast wystawy o Indianach z Kolorado Joanna Rupik, Bożena i Bogusław Chorąży.

Dla dzieci przygotowane są warsztaty pt.: Na tropie tajemnic Indian Pueblo oraz W sercu antycznego miasta. Śladami bogini Afrodyty.

Pierwszy z nich stwarza niepowtarzalną okazję do zapoznania się z fascynującym światem Indian Pueblo – osiadłych rolników z południowo-zachodniej części USA. Charakteryzuje się ona niezwykłymi cechami –zaawansowanym poziomem budownictwa, a także specyficznym systemem wierzeń i obrzędów. Ta ostatnia sfera związana jest również z przyszłością i losami naszej, współczesnej cywilizacji i stała się powodem wystąpienia Indian Hopi na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Program warsztatu przewiduje połączone z grą zwiedzanie wystawy poświęconej cywilizacji Indian Pueblo oraz badaniom polskiej misji archeologicznej w Kolorado w USA. Następna część ma charakter stricte warsztatowy. Uczestnicy będą mieli możliwość samodzielnego wykonania przedmiotów związanych ze sferą obrzędową Indian Pueblo. Ta część będzie odbywać się w specjalnie zaprojektowanej przestrzeni, nawiązującej do wnętrza indiańskiej kiva.

W sercu antycznego miasta… to warsztaty poświęcone kulturze antycznej, a w szczególności realiom życia w hellenistycznym mieście. Program pierwszej części zajęć przewiduje zapoznanie z tą problematyką na przykładzie miasta Nea Pafos – starożytnej stolicy Cypru. Okazją ku temu będzie zwiedzanie wystawy poświęconej efektom prac wykopaliskowych polskiej misji archeologicznej, prowadzącej badania na agorze w Nea Pafos na Cyprze.

Druga część zajęć ma wymiar praktyczny i polegać będzie na wykonaniu przedmiotów ceramicznych związanych z kultem greckiej bogini miłości – Afrodyty. Według mitu greckiego, miała ona wyłonić się z fal morskich w okolicach cypryjskiego Starego Pafos.

Zapisy na warsztaty prowadzi i szczegółowych informacji udziela Dział Edukacji tel. 33 821 03 03, e-mail: edukacja@muzeum.bielsko.pl