The Historical Museum in Bielsko-Biała

Silesian Voivodeship Cultural Institution

Kalendarium życia i twórczości Juliana Fałata


Okres młodości Tuligłowy, Komarno, Przemyśl, Kraków

1853
30 lipca w Tuligłowach k. Komarna na ziemi lwowskiej przychodzi na świat w wielodzietnej rodzinie wiejskiego organisty Kazimierza i jego żony Marianny z Patraszewskich. Rodzeństwo to trzy siostry (Karolina, Katarzyna i Zofia) oraz dwaj bracia: starszy Józef – ksiądz, młodszy Stanisław – prawnik. Ochrzczony zostaje w Tuligłowach, w kościele parafialnym pw. św. Doroty, przez proboszcza ks. Tomasza Szczerbińskiego. Rodzicami chrzestnymi byli Franciszek Rosołowski (kowal) i Barbara Fałatowa, żona Tomasza Fałata, ze wsi Chłopy.

1860
Rozpoczyna naukę we Lwowie w szkole powszechnej, którą porzuca.

1861
Kontynuuje naukę w Komarnie. Ze względu na niedostateczną pilność powraca do rodzinnego domu, gdzie ojciec przyucza go do wykonywania posługi kościelnej (m.in. gry na klawikordzie) i innych obowiązków w gospodarstwie. W przybudówce domowej (zwanej pracownią, w której ojciec malował krzyże cmentarne) poznaje tajniki sztuki malarskiej. Otaczająca natura, malowniczo położona wieś kształtują jego wrażliwość i poczucie piękna.

1864 - 1865
Kontynuuje naukę w trzeciej i czwartej klasie w Przemyślu, gdzie znajduje się pod opieką starszego brata Józefa, kleryka seminarium duchownego.

1866
Rozpoczyna naukę w gimnazjum w Przemyślu. Święta Bożego Narodzenia spędza na plebanii w Wyszatycach u księdza Tomasza Szczerbińskiego, przyjaciela rodziców.

1868
Kontynuuje naukę w Przemyślu. Odwiedza domy wybitnych ludzi (m.in. Karola Monne – inżyniera, członka wielu organizacji i stowarzyszeń polskich; Zapałowicza – inżyniera, budowniczego kolei żelaznej z Przemyśla do granicy węgierskiej w Łupkowie). Wykonuje alabastrowy portret Adama Mickiewicza dla Zapałowiczów.

1869
W maju porzuca gimnazjum i wyjeżdża do Krakowa, gdzie tytułem próby rozpoczyna naukę w Szkole Sztuk Pięknych kierowanej przez Władysława Łuszczkiewicza, podlegającej Instytutowi Technicznemu (szkoła kształciła nauczycieli rysunku oraz przygotowywała do dalszych studiów akademickich w Monachium, Paryżu, Wiedniu). Nie mając środków do życia ani materialnego oparcia w rodzinie podejmuje dorywcze prace. M.in. dzięki życzliwości profesora pejzażu Leona Dembowskiego konserwuje książki i ryciny w Bibliotece Jagiellońskiej. Powstaje Portret ojca (rysunek węglem), pierwsza znana praca.

1870
Maluje Widok kościoła i dzwonnicy w Tuligłowach, Chatę w Tuligłowach, Plebanię w Wyszatycach.

1872
Kończy Szkołę Sztuk Pięknych w Krakowie. Wyjeżdża na Ukrainę, gdzie w charakterze rysownika zatrudnia się przy badaniach prowadzonych przez archeologa Stanisława Krzyżanowskiego. W Horodnicy m.in. udziela lekcji rysunku córkom Benedykta Lipkowskiego. Wkrótce przenosi się do Odessy do biura architekta Feliksa Gąsiorowskiego, który zachęca Fałata do podjęcia studiów.


Studia Zurych, Monachium

1873
W Zurychu rozpoczyna studia politechniczne. Podejmuje pracę jako technik rysownik przy budowie kolei Tosstahlbahn w Fischenthal celem uzyskania niezależności finansowej. Wolne chwile spędza na wycieczkach górskich, skąd powraca z rysunkami i szkicami.
Powstaje akwarelowy pierwszy Autoportret przy biurku.

1874
Wykonuje kolejne rysunki i szkice, które posyła do TPSP w Krakowie. 20 prac umieszcza w przewodniku wydawnictwa Oriel Füslli w Zurychu. Wyjeżdża do Monachium, gdzie kontynuuje studia na politechnice. Nawiązuje znajomość z Michałem Pociechą (studentem ASP), dzieląc wspólne mieszkanie. Podejmuje równocześnie dorywczą pracę, m.in. przy opracowaniu przewodnika po mieście; wykonuje węglem głowy naturalnej wielkości na podstawie fotografii; uzupełnia pejzażami projekty architektoniczne kolegów, od których otrzymuje przydomek Akwarelista.

1877
Powraca do Monachium i zapisuje się do Królewskiej Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych – klasy rysunku z antyku Alexandra Strähubera. Ostatecznie przenosi się na oddział rytownictwa na miedzi Johanna Leonharda Raaba.
Nawiązuje znajomość z L. Wyczółkowskim, A. Piotrowskim, J. Owidzkim. Wykonuje kredką Autoportret.

1878
28 czerwca Królewska Bawarska Akademia Sztuk Pięknych w Monachium przyznaje Fałatowi brązowy medal za rysunki z natury. Kilka miesięcy spędza w Zurychu, gdzie na zamówienia wykonuje sceny rodzajowe i portrety. Udziela lekcji w zakresie malowania z natury chemikowi K. Schoenauerowi z Bazylei, pragnącemu opanować technikę sztuki malarskiej i w tym celu kilka tygodni spędza w malowniczym górskim zakątku Weesen w rejonie jednego z największych jezior Szwajcarii, na terenie kantonów Sankt Gallen i Glarus. Nawiązuje kontakt z Agatonem Gillerem, działaczem niepodległościowym na emigracji i współtwórcą Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu.

1879
W lipcu opuszcza Zurych i przyjeżdża do Monachium, gdzie kontynuuje studia. W pracowni prof. Raaba jego prace zyskują uznanie i przynoszą sławę niewielkiej grupie Polaków (Pociecha, Wyczółkowski) studiujących w Monachium. Do Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie posyła: Studium z natury i Strój z okolic Monachium. W prasie warszawskiej ukazują się pierwsze recenzje i wiadomości o artyście.

1880
W marcu akwarelę Benedykt studiujący wśród ksiąg i inkunabułów umieszcza na wystawie TPSP w Krakowie, a Włoszkę w TZSP w Warszawie. W czerwcu kończy Akademię Sztuk Pięknych w Monachium z wyróżnieniem – srebrnym medalem za rysunki z natury. Otrzymuje srebrny medal na wystawie malarstwa rodzajowego w Paryżu, m.in. za Głowę młodego Włocha. Z końcem roku wyjeżdża do Włoch (Bolonia, Florencja, Rzym), dokąd zabiera ucznia Schoenauera, od którego otrzymuje miesięczną gażę w wysokości 100 franków. Powstaje olejny portret ojca – Kazimierza Fałata. Maluje Studium chłopa w sukmanie.


Podróże i sukcesy artystyczne m.in. Rzym, Warszawa, Plemborg, Paryż, Hiszpania, Singapur, Yokohama, Nieśwież, Włochy, Berlin

1881
Dalszy pobyt w Rzymie, skąd powraca z akwarelą Popielec. Wyjeżdża do Monachium. Ukazują się pozytywne recenzje obrazu Popielec w prasie niemieckiej. Obrazy: W pasiece i Psy gończe w lesie przeznacza na budowę pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie. Maluje Dziada w kruchcie.

1882-1884
Przebywa w Warszawie; podejmuje współpracę z redakcjami tygodników ilustrowanych, do których dostarcza sceny rodzajowe z życia warszawskiej biedoty, otrzymując miesięcznie ok. 75 rubli. Odbywa podróż do Plemborga, Rzymu i Paryża. Zauroczony pobytem w Hiszpanii przywozi wiele szkiców akwarelowych z Toledo, Sewilli i Grandy. Zostaje korespondentem zamiejscowym TPSP. Uzyskuje prawo przesyłania prac z zagranicy na koszt Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Wystawia w TZSP akwarele: Dzwonnik i Węglarze, za które otrzymuje nagrodę w wysokości 50 rubli. Powstają m.in.: Żmudzinki strojące się do kościoła, Zbieranie chmielu, W galicyjskim miasteczku. Żyd pukający do drzwi, Świteź, Portret kobiety w okularach, Głowa rybaka z fajką, Studium chłopa, Studium – na wyrębie, Ułan z końmi w lesie.

1885
Udaje się w półroczną podróż morską dookoła świata na zaproszenie Edwarda Simmlera. Na dłużej zatrzymuje się w Singapurze i Japonii, skąd powraca z teką szkiców. Maluje m.in.: Syngaleza, Dorożkę w Singapurze, Na statku – Kolombo-Cejlon, Bańki mydlane w Japonii. Wyjeżdża do Monachium. Maluje akwarelą Organistę – portret ojca, Portret ks. Ant. Radziwiłła. Zostaje wybrany II wiceprezesem TPSP w Krakowie.

1886
13 lutego wyjeżdża do Nieświeża, gdzie bierze udział w słynnym polowaniu u książąt Radziwiłłów; poznaje księcia pruskiego Wilhelma Hohenzollerna, późniejszego cesarza Niemiec, Wilhelma II. Przyjeżdża do Berlina i zostaje nadwornym malarzem cesarza Wilhelma II (do roku 1895). Obrazy i szkice z polowania w Nieświeżu i podróży dookoła świata po raz pierwszy prezentuje Galeria Eduarda Schulte´go w Berlinie. Ukazuje się album z reprodukcjami fotograficznymi z polowania w Nieświeżu. Maluje m.in. Polowanie na kaczki.

1887
W prasie niemieckiej ukazują się pozytywne recenzje z wystawy prac w Galerii E. Schulte'go. Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie wydaje album dla członków towarzystwa, w którym po raz pierwszy reprodukuje obraz Juliana Fałata Na statku (scena namalowana na Cejlonie). W Krakowie (Sukiennice) na wystawie ogólnej sztuki polskiej wystawia: Węglarzy, Z polowania, Ruszenie niedźwiedzia i Żmudzinkę (trzy z nich zostają sprzedane za 950 złotych reńskich), za dwie ostatnie otrzymuje wyróżnienie – dyplom honorowy. Maluje Nagankę (podejście do zwierzyny), Lasek.

1888
Wystawia w TPSP w Krakowie akwarelę U płatnerza. W styczniu ma miejsce pierwsza indywidualna wystawa jego prac w Galerii Aleksandra Krywulta w Warszawie. W TZSP wystawia akwarelę U płatnerza w kuźni. Uczestniczy w 14-dniowym polowaniu na niedźwiedzie w Nieświeżu. W listopadzie wyjeżdża do Florencji. Powstaje m.in.: olej Polowanie na niedźwiedzicę z małymi, akwarele: Las sosnowy, Świteź, oraz Portret prof. J. Kosińskiego.

1889
Przyjeżdża do Monachium. W Berlinie bierze udział w wielkiej akademickiej wystawie sztuki - otrzymuje Mały złoty medal sztuki. TPSP w Krakowie i Lwowie w Salonie Wiosennym i Jesiennym wystawia prace Juliana Fałata. Maluje Odpoczynek myśliwych w lesie, Jeleń w parku.

1890
Uczestniczy w wystawach organizowanych przez TZSP w Warszawie (gdzie umieszcza Poleszuka podpatrującego głuszce), TPSP w Krakowie (Oszczepnicy na łowach), a także w Pradze. Zostaje wybrany przedstawicielem artystów do Komitetu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie.

1891
Wyjeżdża do Włoch (Wenecja, Neapol i Capri). Współorganizuje oddział polski na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Berlinie, gdzie otrzymuje Złoty medal II klasy. Finansowo wspiera chorego artystę rzeźbiarza Walerego Gadomskiego – profesora krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych. TPSP w Krakowie wystawia akwarele: Umizgi, Barcie pszczół na Polesiu, dwie główki z Capri (typy z Capri), portret brata (księdza) oraz rysunek Polowanie na łosie na wab. W listopadzie uczestniczy w polowaniu cesarskim na jelenie w Hubertusstocku. Pejzaż zimowy z natury J. Fałata umieszczony na wystawie prywatnej przemysłowca Temmlera w TZSP w Warszawie zyskuje uznanie krytyków sztuki na łamach prasy.

1892
Z Berlina posyła na wystawę TPSP do Krakowa trzy Główki oraz Nagankę (zakupioną przez Narodową Galerię w Berlinie za 8000 marek). Bierze udział w wystawie Królewskiej Akademii Sztuki w Berlinie, gdzie wystawił Nagankę i otrzymał Wielki Złoty Medal za całokształt działań artystycznych. W TZSP w Warszawie wystawia w dziale akwarel Myśliwego. Bierze udział w: Międzynarodowej Wystawie Akwareli, Pasteli, Rysunków i Rycin w Dreźnie - otrzymuje dyplom honorowy; Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Monachium (Glaspalast), gdzie za obraz Powrót z polowania otrzymuje Złoty Medal II Klasy. Pojawiają się pozytywne recenzje w prasie krajowej. Wyjeżdża na odpoczynek w góry bawarskie (zabiera młodszego brata Stanisława).

1893
Bierze udział w polowaniu na dziki w majątku Andrzeja Potockiego w Międzyrzecu. Za obraz Wspomnienia myśliwskie na World’s Columbian Exposition w Chicago otrzymuje medal. Zostaje wybrany członkiem zwyczajnym Królewskiej Akademii Sztuki w Berlinie. Wyjeżdża do Paryża. Na giełdzie berlińskiej przegrywa ponad 6000 marek. Składa wizyty przyjacielskie w Pawłowicach (Mielżyńskiemu) i Sielcu (Czartoryskiemu). Odwiedza także rezydencję Potockich w Łańcucie. Wyjeżdża na Podole (Ułaszkowice, Lwów) skąd powraca ze szkicami i studiami. W Krakowie, przy ul. Topolowej 38 posiada pracownię malarską. W listopadzie uczestniczy w polowaniu cesarskim w Hubertusstocku. W Berlinie w pracowni przy Schillstrasse 4 wykańcza m.in. Japonkę, którą następnie wystawia w TZSP w Warszawie. Na wystawę do TPSP w Krakowie posyła rysunek tuszem W późną jesień. Maluje Cmentarz Montmartre w Paryżu i Jarmark w Ułaszkowicach, Powódź przed Pałacem w Łańcucie.

1894
W TPSP we Lwowie wystawia akwarelę W Kuźni na Polesiu. Uczestniczy w Międzynarodowej wystawie obrazów w Wiedniu – za Powrót z polowania na niedźwiedzie otrzymuje złoty medal. Bierze udział w Wszechświatowym Jarmarku w Antwerpii. Wyjeżdża do Zakopanego, skąd przywozi nowe motywy malarskie (pejzaże górskie i studia portretowe). 29 czerwca we Lwowie zapada decyzja o malowaniu panoramy Berezyna. 10 września podpisuje (wspólnie z W. Kossakiem) stosowną umowę z konsorcjum panoramy. Na wystawie TPSP w Krakowie umieszcza Myśliwych niosących niedźwiedzia. Współpracuje z redakcją „Die österreichisch-ungarische Monarchie in Wort und Bild“. Uczestniczy w dorocznej Wystawie Sztuki w Pałacu Kryształowym w Monachium, Wystawie Sztuk Pięknych w Berlinie oraz Wystawie Sztuki Współczesnej w ramach Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie. Wyjeżdża do Hall (w regionie Salzkammergut) na krótki wypoczynek. Otrzymuje Pruski Królewski Order Korony czwartej klasy. Maluje m.in.: Polowanie na łosia, Polowanie – nagonka, Łoś.

1894-1896
Maluje wspólnie z W. Kossakiem panoramę – Odwrót Napoleona spod Moskwy 1812 roku. Zostaje kierownikiem artystycznym przedsięwzięcia (firma Fałat–Kossak).

1895
Współorganizuje oddział polski (z W. Kossakiem) na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Berlinie. 26 marca otrzymuje nominację na stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie (podległej wiedeńskiemu ministerstwu).

Czasy krakowskie.

1895
Angażuje do malowania panoramy kolegów malarzy, których opłaca z własnej gaży. Nabywa majątek w Przegini Narodowej pod Krakowem. Uczestniczy w wystawie malarstwa portretowego, rodzajowego i krajobrazowego w Wiedniu (Künstlerhaus), gdzie wystawia: Jarmark, Portret X.arcybiskupa Stablewskiego, Na togowisku. Maluje Wyjazd na polowanie, Przed karczmą.

1896
Korzysta z 3-miesięcznego urlopu i w Berlinie wykańcza panoramę Berezyna, której otwarcie nastąpiło 1 kwietnia w budynku panoramicznym przy Herwarthstrasse 4. Organizuje wspólnie z W. Kossakiem oddział polski na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Berlinie. Zostaje mianowany komisarzem, celem zorganizowania malarzy polskich na I Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Dreźnie w 1897 roku. W prasie niemieckojęzycznej pojawiają się informacje na temat panoramy i polskiego malarza Fałata. Z Berlina na stałe przenosi się do Krakowa, a wolne chwile spędza w majątku w Przegini Narodowej. Maluje m.in. Widok z Krakowa, Autoportet z paletą. Uczestniczy w polowaniu cesarskim w Hubertusstocku.

1897
Maluje portret ministra Stanisława Madeyskiego. Wystawia Widok na Montmartre, Z okolic Ułaszkowic, Niedźwiedź oraz szkic do Berezyny w Künstlerhausie w Wiedniu. Wspólnie z malarzami profesorami inicjuje powstanie Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” w Krakowie. Uczestniczy w Wiedeńskiej Secesji. Zostaje mianowany członkiem Komitetu dla Sztuk Pięknych w Krakowie do organizacji oddziału austriackiego na Wystawie Powszechnej w Paryżu w 1900 roku. Salon Aleksandra Krywulta w Warszawie prezentuje szkice do Berezyny. Otrzymuje Mały Złoty Medal za obraz Scena myśliwska na I Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Dreźnie. Maluje:Pejzaż zimowy - Kraków, Kraków rankiem, Śnieg. Korzysta z 4-miesięcznego urlopu dla podreperowania zdrowia (zastępstwo w SSP pełni prof. F. Cynk).

1898
Wyjeżdża do Berlina, gdzie w galerii E. Schulte’go wystawia swoje prace z Hubertusstocka. Odbywa podróż do Genui i Florencji. Bierze udział w Wiedeńskiej Secesji, gdzie umieszcza akwarele: Studium Krakowa, Zima. Przyjmuje zaproszenie cesarza Wilhelma do odbycia pierwszego rejsu po Morzu Północnym nowo zbudowanym statkiem Kaiser Wilhelm der Grosse. Na wypoczynek udaje się do Karlsbadu. W rotundzie w Warszawie nastąpiło wystawienie Berezyny. Wystawia w Salonie A. Krywulta w Warszawie. Wyjeżdża na polowania cesarskie do Hubertusstocku i Rominten. Z Hubertusstocku przywozi obraz Po polowaniu. Maluje Planty krakowskie w zimie, Widok miasta we mgle. Powstaje akwarelowy Autoportret(Karlsbad), Portret Eustachego-Jaxy Chronowskiego, Portret Gabrieli Zapolskiej.

1899
W styczniu zostaje mianowany członkiem Rady Artystycznej przy Ministerstwie Wyznań i Oświaty w Wiedniu na okres pięciu lat. Uczestniczy w polowaniach cesarskich w Hubertusstocku. Zostaje prezesem Koła Artystyczno-Literackiego w Krakowie. Na przełomie lipca i sierpnia przebywa na kuracji w Aussee. W ministerstwie omawia sprawy związane z przekształceniem Szkoły Sztuk Pięknych. Maluje m.in. Błonia podkrakowskie, Krajobraz z łosiami, Polowanie cesarskie w Hubertusstock, Przed cerkwią, Łoś w bagnisku.

1900
Na Wystawie Powszechnej w Paryżu otrzymuje srebrny medal. Uczestniczy w organizacji jubileuszu Uniwersytetu Jagiellońskiego. 18 września bierze ślub z Marią Comello w kościele parafialnym pod wezwaniem św.św. Małgorzaty i Katarzyny w Kętach. W Kijowie ma miejsce prezentacja panoramy Berezyna. Bierze udział w wystawie Secesji w Wiedniu oraz w Wielkiej Wystawie Sztuki w Berlinie. Po raz ostatni wyjeżdża na polowanie cesarskie do Hubertusstocka. Otrzymuje austriacki cesarski Order Żelaznej Korony III Klasy. 5 grudnia następuje oficjalne otwarcie Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Fałat rezygnuje z funkcji wiceprezesa TPSP. Dochodzi do konfliktu z Wojciechem Kossakiem w gmachu Zachęty, zakończonego pojedynkiem na pistolety. Korzysta z 3-miesięcznego urlopu – wyjeżdża do Włoch (Florencja). W akademii L. Wyczółkowski pełni obowiązki dyrektora. Powstaje Portret hr. Antoniego Wodzickiego, Portret dr. Kohna, Portret siedzącej dziewczyny, Łoś.

1901
Prasa krajowa potępia zachowanie malarza wobec Kossaka. Fałat wystawia z towarzystwem „Sztuka” w TPSP we Lwowie. W kwietniu powraca do Krakowa i zajmuje się sprawami uczelni. 24 sierpnia w Krakowie przychodzi na świat córka Helena, zwana Kuką. W Moskwie prezentacja Berezyny. Uczestniczy w organizacji budowy Pałacu Sztuki w Krakowie. Maluje Chatę w Nieświeżu”, „Pejzaż jesienny(na odwrocie szkic: Pejzaż wiejski o zachodzie słońca), Studium siedzącego chłopa.

1902
Bierze udział w wystawie Secesji w Wiedniu w ramach towarzystwa „Sztuka”. Zatrudnia St. Wyspiańskiego w akademii (malarstwo dekoracyjne). Maluje Krajobraz z młynem, Modlący się chłop, Pejzaż z Poronina, Fauny, Pejzaż Tatrzański, Widok zakładu leczniczego w Bystrej.

1903
Wyjeżdża do Wenecji, skąd przywozi Widok na San Giorgio Maggiore. Bierze udział w wystawie „Sztuki” w Zachęcie. 17 sierpnia w Zakopanem przychodzi na świat syn Lucjan, zwany Mimi. Maluje m.in. portret żony, Krakowianki przed lustrem, Górala, Autoportret na tle widoku Krakowa.

1904
Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie organizuje zbiorową wystawę prac J. Fałata. Trzymiesięczny pobyt w Zakopanem owocuje szeregiem prac akwarelowych (Pejzaż górski, Przedwiośnie na Podtatrzu, Góral z Zakopanego). Maluje Portret Juliana Klaczki, Kraków w śniegu, Zakrystię, Potok w śniegu. 9 listopada w Krakowie rodzi się drugi syn Kazimierz, zwany Togo. Z Towarzystwem Artystów Polskich „Sztuka” uczestniczy w Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Düsseldorfie. Otrzymuje srebrny medal na Powszechnej Wystawie w Saint Luis.

1905
Dla poratowania zdrowia korzysta z półrocznego urlopu i wyjeżdża do Włoch (Arco) i Więckowic. Składa pisemną propozycję wprowadzenia rektoratu na uczelni, zyskując aprobatę grona profesorskiego ASP. Czyni starania o budowę nowego budynku uczelni. Ołówkiem wykonuje Drewniany kościółek w Osieku. Maluje Lasek, Skały w Bolechowicach.

1906
Zostaje prezesem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” na roczną kadencję. Maluje Kościół w Osieku, Nagonkę, Kazanie na odpuście w Kalwarii, Krajobraz z drzewami odbijającymi się w wodzie, Kapliczkę przydrożną. Powstaje Portret córki Kuki oraz Portret Alfreda Słoneckiego.

1907
Uczestniczy w wystawie jubileuszowej Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” w Krakowie. Na uczelni zatrudnia Ferdynanda Ruszczyca na stanowisko tymczasowego kierownika szkoły krajobrazowej (po śmierci prof. J. Stanisławskiego). Wchodzi w skład jury konkursu na afisz dla pisma „Świat”. Dla grupy studentów prowadzi plener malarski w Bystrej. Maluje akwarele: Przed chałupą, Śnieg, Krajobraz zimowy z rzeką, Zakole rzeki zimą, Biały Dunajec w Poroninie, Okiść i olejno Potok w śniegu, Portret Witolda Noskowskiego, Portret brata.

1908
Na uczelni wybucha strajk: młodzież akademicka domaga się poprawy warunków lokalowych. Fałat zostaje członkiem wiedeńskiego Związku Artystów HAGEN. Bierze udział w wystawie towarzystwa „Sztuka” w Wiedniu. Otrzymuje Krzyż Komandorski Orderu Franciszka Józefa. Powstają: Żywczanki w kościele, cztery portrety Rudzińskich, Ganek zamku w Dębnie, Cmentarz w Leoben, Pejzaż zimowy – Osiek, Las, Ogród, Autoportret.

1909
W Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie wystawia ok. 25 prac, których pozytywna recenzja ukazuje się w prasie. Uczestniczy w X Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Monachium (w dziale austriackim wystawił Scenę w kościele) i Wielkiej Wystawie Sztuki w Berlinie. W marcu korzysta z urlopu i dla podreperowania zdrowia wyjeżdża do Lussingrande (obowiązki na uczelni pełni L. Wyczółkowski). W lipcu zakupuje willę letniskową w Bystrej pod Bielskiem. 12 listopada zwołuje nadzwyczajne posiedzenie grona profesorskiego w związku ze strajkiem. Bierze urlop i już nie wraca na uczelnię. Wystawia w krakowskich salonach sztuki Zygmunta Sarneckiego i Henryka Frista. Powstaje Pejzaż zimowy, Widok Barbakanu, Jaskółki – dzieci artysty, Kościółek w Żywcu, Brama wjazdowa zamku w Wiśniczu, Portret sióstr Bonieckiej i Halickiej, Dwa światy.

1910
Wystawia w TPSP w Krakowie, Lwowie, w TZSP w Warszawie (z okazji 50-lecia istnienia towarzystwa), a także w Berlinie i Wenecji. 15 czerwca wnosi do ministerstwa pismo o spensjonowanie. Otrzymuje bawarski Królewski Order Zasługi św. Michała II klasy. Maluje m.in.: Buki nad Fałatówką, Osiek zimą, Portret M. Kozickiego, Portret Edwarda Strassburgera, Pejzaż nadmorski z willą w Abbazii, Polowanie w Nieświeżu, W kniei, a także kolejny Autoportret oraz akwarelowy Portret córki Kuki z lalką.

Okres bystrzański

1911
Zostaje członkiem Klubu Akwarelistów Polskich. Uczestniczy w wystawie „Sztuki” w Sosnowcu. Bierze udział w wystawach TPSP w Krakowie i Lwowie, a także organizowanych przez TZSP w Warszawie oraz Berlinie i Rzymie (z okazji 50. rocznicy zjednoczenia Włoch). Zamieszkuje w Bystrej na stałe, gdzie buduje modrzewiową pracownię malarską. Powstają akwarele, m.in.: Potok górski po powodzi, Kościół w Mikuszowicach oraz Autoportret z pędzlem, Portret Pawła Kochańskiego, Chrzest, Studium chłopca w niebieskim ubranku z kijem, Okiść zimowa – Osiek, Kwitnący sad, Brzeg lasu.

1912
Bierze udział w wystawie Krajobraz Polski zorganizowanej przez Towarzystwo Krajoznawcze w Warszawie, wspólnie z towarzystwem „Sztuka” wystawia w TZSP w Warszawie. Powstają portrety, m.in.: ks. Kopki, Henryka Hochmana, a także obrazy, m.in.: Zima w Beskidach, Dzieci na płocie.

1913
Maluje m.in. Werandę w Bystrej, Kapliczkę w Osieku, Niosący chrust – Zima, Ognisko, Kościółek, Pejzaż zimowy z ptakiem nad rzeką. 14 kwietnia uczestniczy w posiedzeniu Komitetu Budowy Pomnika dla śp. dra Henryka Jordana w Krakowie. Wystawia z towarzystwem „Sztuka” w Krakowie i w Warszawie. TPSP organizuje we Lwowie wystawę prac J. Fałata z okazji jego 60. urodzin. Wyjeżdża na kurację do Baden. Bierze udział w wystawie portretów i autoportretów zorganizowanej w Salonie Rychlinga w Warszawie oraz w Berlinie. W październiku przystępuje do rozbudowy domu w Bystrej.

1914
Wyjeżdża (z synami) na kurację do austriackiego kurortu Semmering, skąd powraca z pejzażami (Motyw z Semmeringu zimą, Pejzaż z Semmeringu). Uczestniczy w wystawie objazdowej malarstwa, rzeźby i grafiki w Sosnowcu, zorganizowanej dzięki staraniom Warszawskiego Towarzystwa Artystycznego, oraz ogólnej wystawie TPSP w Pałacu Sztuki w Krakowie i Lwowie. Wystawia w Salonie Sztuki w Łodzi. Wraz z towarzystwem „Sztuka” bierze udział w XI Esposizione Internazionale D’Arte della Cittá di Venezia. Uczestniczy w posiedzeniu Komitetu Budowy Pomnika dra Henryka Jordana w Krakowie, Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Święta Bożego Narodzenia spędza w Karlsbadzie, gdzie w listopadzie 1914 roku zamieszkała jego żona z dziećmi. Malarz na co dzień mieszka w Bystrej wraz z bratem – księdzem Józefem. Kończy Kalwarię, maluje Autoportret w pracowni, Portret p. R. Jahody, Tokowisko głuszców, Mnicha.

1915
Uczestniczy w wystawie towarzystwa „Sztuka” w Krakowie oraz w Wielkiej Wystawie Sztuki Polskiej w Wiedniu. Święta wielkanocne spędza w Karlsbadzie, a w drodze powrotnej zatrzymuje się w Wiedniu (u brata Stanisława) i składa wizyty przyjaciołom i znajomym. W sierpniu przystępuje do zabezpieczenia willi po lipcowej powodzi. Maluje Kwitnące sady w Bystrej. Kupuje od J. Pintschera fragment gruntu. W listopadzie rozpoczyna budowę ogrodzenia (parkanu) domu, by zabezpieczyć go przed wylewającą rzeką. Święta Bożego Narodzenia spędza z rodziną w Karlsbadzie. Powstaje m.in. Portret Góralki Anieli – żony p. Smołki.

1916
Bierze udział w wystawach sztuki w Warszawie (wystawa na rzecz Towarzystwa Ochron dla Dzieci, Salon 1916) i Krakowie. Od 30 maja do 8 czerwca przebywa w Legionowie (front wołyński); na podstawie instrukcji Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego wykonuje prace artystyczne w grupach i okręgach wojskowych. Maluje m.in. Legionowo, Cmentarz w Wołczesku. 11 sierpnia w Karlsbadzie umiera jego żona (tam też została pochowana). Maluje Klęczącego chłopca (syna Lucjana), Powódź, Wyjście z Krakowa.

1917
Salony Sztuki S. Jasielskiego i Abe Gutnajera w Warszawie organizują wystawy prac W. Kossaka i J. Fałata. Uczestniczy w wystawie Dziecko w sztuce w TPSP w Krakowie. Na wystawie Legionów Polskich zorganizowanej przez TZSP w Warszawie prezentuje m.in. portrety J. Piłsudskiego, J. Hallera, S. Szeptyckiego, H. Lewartowskiego, W. Rogalskiego. Uczestniczy w Wystawie Doborowych Dzieł Malarstwa Polskiego w Muzeum w Poznaniu. Składa jednodniowe wizyty w Osieku, Krakowie (gdzie jego córka uczęszcza do prywatnej Szkoły Sztuk Pięknych Marii Niedzielskiej). Powstaje akwarela Portret córki Heleny – Kuka w hiszpańskim bolerku oraz Autoportret w kapeluszu przy sztalugach, Kościół w Żywcu, Pejzaż z Żywca, Pejzaż z Osieka, Polana, Bystra.

1918
Uczestniczy w wystawie TPSP w Krakowie. Wyjeżdża m.in. do Osieka (na ślub Edwarda, syna Oskara Rudzińskiego, przyjaciela Fałata). Wspiera fundusz dla wdów i sierot po poległych legionistach polskich i fundusz stypendialny im. gen. Zygmunta Zielińskiego. Odwiedza Przemyśl. Maluje Kościółek drewniany w Łodygowicach, Krajobraz wczesnowiosenny, Osiek, Na przedwiośniu w Bystrej.

1919
Bierze udział w wystawie zorganizowanej przez TPSP w Krakowie. Wystawia w salonach warszawskich, a także w Salonie Artystów w Poznaniu. Uczestniczy w wystawie 100 lat malarstwa polskiego w Łazienkach warszawskich. Jako ochotnik bierze udział w walkach o Śląsk Cieszyński. Powstają akwarele: Zima na Wschodzie, Krajobraz z Bystrej, Grób Legionisty.

1920
Osiedla się w Toruniu (ul. Grobla 38), gdzie współorganizuje polskie życie kulturalne. Inicjuje założenie Konfraterni Artystów i Literatów w Toruniu, której zostaje prezesem (majstrem). Sprowadza synów do Torunia (uczęszczają do Gimnazjum Państwowego). Bierze udział w wystawach salonów warszawskich. 8 sierpnia Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego w Cieszynie przyznaje Julianowi Fałatowi krzyż II klasy i odznakę „Za obronę Śląska 1919”. Maluje: Barki na Wiśle pod Toruniem, Berlinki i parowiec na Wiśle pod Toruniem, Zaślubiny morza, Dom Bractwa św. Jerzego w Toruniu, Procesja w dzień Bożego Ciała w Toruniu,Widok Torunia, Wywieszenie sztandaru polskiego na jednym z fortów Torunia, Autoportret – głowa, Wesele na Ukrainie zimą.

1921
Organizuje wystawę sztuki polskiej w Toruniu, wykonuje afisz propagandowy związany z plebiscytem na Śląsku. Wystawia w Salonie Sztuki w księgarni A. Cybulskiego w Poznaniu. W TZSP w Warszawie wystawia: Łosie, Wisła w Toruniu z zachodzącem słońcem, Kościół św. Jana w Toruniu. Na przełomie sierpnia i września przebywa na kuracji w Krynicy. Rozkazem nr 6300 Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1 października otrzymuje Brązowy Krzyż Walecznych „Na Polu Chwały 1920”. 6 października otrzymuje od premiera Antoniego Ponikowskiego propozycję objęcia stanowiska Dyrektora Departamentu Sztuki w Ministerstwie Sztuki i Kultury, które piastuje od 1 listopada. Wchodzi w skład Komitetu budowy pomnika Odrodzonej Polski w Toruniu. Współpracuje z Zakładami Graficznymi „Sztuka” w Toruniu w celu wydania Teki myśliwskiej. Uczestniczy w Wystawie Sztuki Polskiej w Paryżu, zorganizowanej przez Biuro Propagandy Zagranicznej przy Prezydium Rady Ministrów RP.

1922
Bierze udział w Wystawie Malarstwa Polskiego XIX w. w Lublinie, w Jubileuszowej Wystawie Sztuki z okazji 25-lecia działalności Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Wystawie Sztuki Rodzimej zorganizowanej przez Związek Artystów Plastyków w Krakowie. Powraca na stałe do Bystrej. Finansowo wspiera leczenie znanego krakowskiego chirurga Bronisława Kadera-Kaderasa w Wiedniu.

1923
Maluje portret leśniczego Ferdynanda Grzyba. Jeździ towarzysko do Żywca, Łodygowic, Osieka. 2 maja dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej otrzymuje Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Zostaje członkiem Rady Sztuk Pięknych przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (dawne Ministerstwo Sztuki i Kultury) w Warszawie. Maluje Portret mężczyzny grającego na fortepianie, Portret Dr Władysława Studzińskiego. 1 sierpnia, w wieku 20 lat, umiera najukochańszy syn Lucjan (Mimi).

1924
Maluje portret Stanisława Musiała, nadradcy skarbowego z Krakowa. Zostaje członkiem Komitetu Budowy Pomnika „Odrodzenie” w Wilkowicach i wygłasza okolicznościowe przemówienie patriotyczne podczas uroczystego jego odsłonięcia. Należy do komitetu wystawy Dwa tygodnie sztuki w Białej, na której zgromadzono ok. 40 jego obrazów. Dochód z niej przeznaczono na budowę Domu Żołnierza w Białej. Obrazy J. Fałata z kolekcji hr. Milewskiego prezentuje Salon Sztuki i Antykwarni Abe Gutnajera w Warszawie. Powstaje Portret Stanisława Chmury. 20 listopada odwiedzają malarza Jarocki i Filipkiewicz (zbieranie materiału o Fałacie do Sztuk Pięknych). Wchodzi w skład Komitetu Organizacyjnego Polskiego Instytutu Sztuk Pięknych w Krakowie i 9 grudnia uczestniczy w jego walnym zebraniu (wybrany członkiem Oddziału Krakowskiego).

1925
Przyjmuje znajomych i przyjaciół z Bielska i Katowic. Zostaje ojcem chrzestnym syna leśniczego Ferdynanda Grzyba. W marcu zostaje mianowany członkiem honorowym Pomorskiego Towarzystwa Opieki nad Dziećmi w Toruniu (ofiarował kamienicę przy Placu Teatralnym 38 na bursę dla sierot). Uczestniczy w wystawie Portret Polski w TZSP w Warszawie. „Świat” drukuje fragmenty pamiętników malarza. Udziela wywiadu dla „Kuriera Polskiego”, zajmuje się czytaniem książek, buduje nowe ogrodzenie willi – parkan. Angażuje się w sprawy lokalnej społeczności (wybory do Rady Gminnej, utrzymanie urzędu pocztowego w Bystrej). Zakłady Graficzne Drukarni Pomorskiej w Toruniu drukują Tekę myśliwską z litografiami barwnymi J. Fałata. 29 listopada otwarcie w TPSP w Krakowie wystawy retrospektywnej prac J. Fałata. Przemówienie wygłasza prof. Józef Mehoffer w imieniu ASP. Zimę Fałat spędza w Warszawie u córki Heleny Niemczewskiej.

1926
Przyjmuje zaproszenie na bal dziennikarzy w pałacu Prezydium Rady Ministrów. TPSP we Lwowie i TZSP w Warszawie organizują wystawy jubileuszowe prac Fałata. TZSP w Warszawie przyznaje malarzowi honorowe członkostwo w uznaniu szczególnych zasług dla sztuki. 15 czerwca za obraz Częstochowa otrzymuje doroczną nagrodę Polskiej Akademii Umiejętności imienia Probusa Barczewskiego (500 zł). Uczestniczy w wystawie obrazów i rzeźb w Salonie Sztuki Stowarzyszenia Artystów w Poznaniu. W „Sztukach Pięknych” ukazuje się obszerny esej Mieczysława Tretera o twórczości Juliana Fałata.

1927
Powraca do Bystrej. Tam malarza odwiedzają koledzy z Krakowa. Wystawia w Domu Sztuki we Lwowie. Wyjeżdża do Krynicy (na kurację) i do Czorsztyna. Przyjmuje w Bystrej niemieckiego pianistę Egona Petriego i marszandów krakowskich oraz przyjaciół. Święta Bożego Narodzenia spędza u córki w Warszawie.

1928
W styczniu wraca z wnukami do Bystrej (w związku z nieuleczalną chorobą córki). W Salonie TPSP w Poznaniu, w Antykwariacie Artystycznym F. Studzińskiego w Krakowie organizowane są wystawy jego dzieł. Wraz z synem i wnukiem Julkiem odwiedza Rudzińskich w Osieku. Ludwik Darowski, wojewoda krakowski składa J. Fałatowi wizytę w Bystrej w związku z 75. rocznicą jego urodzin. Z tej okazji Berlińska Akademia Sztuk Pięknych przesyła telegram życzeniowy. Uczestniczy w wystawie sztuki polskiej w Wiedniu. W październiku odbywa podróż artystyczną do Czorsztyna i Krynicy. 10 listopada dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej otrzymuje Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta za wybitne zasługi na polu artystycznym. Od listopada przebywa w Warszawie – otrzymuje od Prezydenta RP Ignacego Mościckiego zaproszenie na raut. Bierze udział w Wystawie Sztuki Polskiej w Brukseli, Hadze i Amsterdamie.

1929
Uczestniczy w Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu – otrzymuje złoty medal. Bierze udział w Wystawie Autoportretów w Krakowie. W czerwcu otrzymuje tytuł profesora honorowego ASP w Krakowie. 9 lipca w wyniku zapalenia płuc umiera w Bystrej. 12 lipca w pogrzebie w Bystrej uczestniczą profesorowie krakowskiej ASP, przedstawiciele władz państwowych, ziemiaństwa, stowarzyszeń kulturalno-oświatowych, okolicznych garnizonów wojskowych, bielskiego duchowieństwa oraz grono przyjaciół i znajomych. Mowy żałobne wygłaszają: Konstanty Laszczka, gen. Franciszek Latinik, Konrad Kolszewski, Marian Rudziński i Jakub Podczaski. W prasie ukazuje się szereg nekrologów i eseje poświęcone twórczości Juliana Fałata.


Opracowała: Maria Aleksandrowicz

Footer

The Historical Museum in Bielsko-Biała
address ul. Wzgórze 16, 43-300 Bielsko-Biała
phone sekretariat (pn - pt, 9:00 - 15:00): 33 811 10 35
phone kasa / ekspozycja: 33 817 13 61
e-mail sekretariat@muzeum.bielsko.pl
www www.muzeum.bielsko.pl

Prawa autorskie. W braku odmiennego zastrzeżenia, prawa autorskie do treści niniejszej strony internetowej posiada Muzeum Historyczne w Bielsku Białej. Żadne materiały, poza materiałami określonymi jako materiały do pobrania, znajdujące się na niniejszej stronie internetowej nie mogą być reprodukowane lub przesyłane w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez pisemnego zezwolenia jej Właściciela. Treści w materiałach do pobrania nie mogą być w żaden sposób modyfikowane bez pisemnej zgody Właściciela tej strony internetowej.

RODO

Zastrzeżenia prawne. Właścicielem i operatorem niniejszej strony internetowej jest Muzeum Historyczne w Bielsku – Białej z siedziba przy ulicy Wzgórze 16, 43-300 Bielsko - Biała. Publikowane na stronie internetowej informacje i cenniki nie stanowią oferty handlowej w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego. Muzeum Historyczne w Bielsku – Białej dokłada wszelkich należytych starań w celu zapewnienia rzetelności prezentowanych informacji. Istnieje jednak zawsze ryzyko pojawienia się pewnych nieścisłości.