The Historical Museum in Bielsko-Biała

Silesian Voivodeship Cultural Institution

Utalentowane? − dzieci Juliana Fałata

Start date End date

W ramach projektu Złap kontakt ze sztuką. Wypatrzone w magazynie prezentowane są prace autorstwa nastoletnich dzieci Juliana Fałata i Marii Luizy Comello: Heleny (1901–1931) zwanej Kuką, Lucjana (1903–1923), którego nazywano Mimi oraz Kazimierza (1904–1981) o przydomku Togo.

Z historii sztuki znamy wiele przykładów pokoleniowego uprawiania sztuk plastycznych. Piękne karty zapisały rodziny Cranachów, Breughlów, Kossaków, Malczewskich. Także w naszym lokalnym środowisku mamy takie przykłady: Konarzewscy, Kwaśni czy Klisiowie. Czy u Fałatów było podobnie? Mistrz akwareli dbał o artystyczne wykształcenie dzieci. Mimo że wielokrotnie zmieniały szkoły, to zdobyte w pracowni ojca podstawy owocowały dobrymi stopniami właśnie z rysunku. W młodości każde z nich wykazywało zainteresowanie muzyką i plastyką, podejmując całkiem udane próby, rozwijając swój talent i wrażliwość.  Jednak w dorosłym życiu jedynie najmłodszy, Kazimierz, z powodzeniem zajmował się malarstwem i dekoratorstwem, mimo że nie ukończył żadnej wyższej uczelni artystycznej. Helena podjęła naukę w Prywatnej Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet w Krakowie prowadzonej przez Marię Niedzielską, ale nie rozwinęła się twórczo. Jako dojrzała kobieta zajmowała się głównie pośrednictwem w sprzedaży prac swojego ojca. Natomiast przedwcześnie zmarłemu Lucjanowi nie dane było zrealizować pokładanych w nim nadziei.  

Zaprezentowane prace to szkicownik Lucjana z lat 1916–1917, w którym znajdują się kompozycje z widokami portów, okrętów, miejskiej architektury i urbanistyki, pejzaży morskich i zimowych, wykonane akwarelą, gwaszem i ołówkiem. Natomiast stryj Józef widział w nim następcę Paderewskiego.

Akwarelowa kompozycja autorstwa Heleny przedstawia portret przyjaciela rodziny, Jana Szczepańskiego. Po śmierci Marii Fałatowej małżeństwo Szczepańskich wielokrotnie opiekowało się dziećmi artysty pod jego nieobecność. W 1917 r. Julian współpracował przy organizacji wystawy Legiony Polskie, wówczas do Bystrej przyjechali Szczepańscy, a nastoletnia Kuka sportretowała Jana. Helena malowała także kartki pocztowe z pejzażami, kwiatami, kapliczkami, rejestrowała w akwareli swoje najbliższe otoczenie, braci, znajomych matki, guwernantkę, psy. Oprawione w ramki sprzedawała m.in. za pośrednictwem stryja Stanisława. Rysunkami uzupełniała także swoją korespondencję z ojcem.

Prace Kazimierza to głównie akwarele z gwaszem malowane na tekturze. Często transponowane były na jedno- i wielobarwne litografie. Ich tematami są zwierzęta, ptaki, sceny rodzajowe, ale przede wszystkim zimowe pejzaże z ciekami wodnymi i ośnieżonymi drzewami, wzorowane na kompozycjach ojca. Wiele z nich to widoki z Bystrej i najbliższego otoczenia ich willi, jak prezentowana litografia barwna z zimowym pejzażem z kapliczką Jezusa Ukrzyżowanego, usytuowaną pod bukową skarpą. Podczas II wojny światowej Kazimierz był kartografem na froncie włoskim. Wzięty do niewoli przez aliantów osiedlił się w Wielkiej Brytanii, gdzie obok malowania glinianych figurek zajmował się malarstwem pejzażowym.     

Dzieci Juliana Fałata niepozbawione były talentów artystycznych, jednak żadne z nich nie osiągnęło tak wysokiego poziomu twórczego, jak ich ojciec.

Oprac. TDB

MBB/H/FJ-2114 - Lucjan Fałat, okładka szkicownika
MBB/H/FJ-2114 - Lucjan Fałat, okładka szkicownika
MBB-S-4097, Kazimierz Fałat,
MBB-S-4097, Kazimierz Fałat, "Ośnieżone drzewa z kapliczką", linoryt barwny na tekturze
Lucjan Fałat – „Mimi” (1903, Zakopane – 1923, Bystra na Śląsku) Karta ze szkicownika 1916–1917, akwarela, gwasz
Helena Fałat – „Kuka” (1901, Kraków – 1931, Warszawa) Portret mężczyzny 1917, akwarela

Footer

The Historical Museum in Bielsko-Biała
address ul. Wzgórze 16, 43-300 Bielsko-Biała
phone sekretariat (pn - pt, 9:00 - 15:00): 33 811 10 35
phone kasa / ekspozycja: 33 817 13 61
e-mail sekretariat@muzeum.bielsko.pl
www www.muzeum.bielsko.pl

Prawa autorskie. W braku odmiennego zastrzeżenia, prawa autorskie do treści niniejszej strony internetowej posiada Muzeum Historyczne w Bielsku Białej. Żadne materiały, poza materiałami określonymi jako materiały do pobrania, znajdujące się na niniejszej stronie internetowej nie mogą być reprodukowane lub przesyłane w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez pisemnego zezwolenia jej Właściciela. Treści w materiałach do pobrania nie mogą być w żaden sposób modyfikowane bez pisemnej zgody Właściciela tej strony internetowej.

RODO

Zastrzeżenia prawne. Właścicielem i operatorem niniejszej strony internetowej jest Muzeum Historyczne w Bielsku – Białej z siedziba przy ulicy Wzgórze 16, 43-300 Bielsko - Biała. Publikowane na stronie internetowej informacje i cenniki nie stanowią oferty handlowej w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego. Muzeum Historyczne w Bielsku – Białej dokłada wszelkich należytych starań w celu zapewnienia rzetelności prezentowanych informacji. Istnieje jednak zawsze ryzyko pojawienia się pewnych nieścisłości.