Niepodległa. Od Czytelni Polskiej do Rzeczpospolitej Polskiej
W Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej – Zamku Książąt Sułkowskich w piątek 18 maja 2018 roku otwarto nową wystawę czasową, która wpisuje się w uroczystości rocznicowe związane ze 100-leciem odzyskania niepodległości przez Polskę. Na ekspozycji zaprezentowane zostały polonika z czasów austriackich, eksponaty związane z burzliwymi dziejami I wojny światowej oraz czasem przemian politycznych, oczekiwaniem na plebiscyt i okresem Powstań Śląskich. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć eksponaty ze zbiorów naszego Muzeum, które na co dzień nie są prezentowane na stałej wystawie.
Została ona podzielona na trzy tematyczne części. W pierwszej widz zapozna się z polonikami pochodzącymi z czasów austriackich do 1914 roku. Zaprezentowana została unikatowa mapa, na której można prześledzić dzieje Rzeczpospolitej w czasach rozbiorów. Następnie pamiątki patriotyczne oraz eksponaty związane z działalnością polskich organizacji na terenie Bielska i Białej – w szczególności Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” z jego sztandarem. Na uwagę również zasługują informacje i eksponaty dotyczące historii i działalności Czytelni Polskiej w Białej oraz Domu Polskiego w Bielsku, a także jego założyciela ks. Stanisława Stojałowskiego.
Kolejna część opowiada o czasie wielkiej wojny, gdy Bielsko i Biała stały się miastami szpitali wojskowych i uchodźców. Przedstawiając szpitale wojskowe, po raz pierwszy została zaprezentowana sylwetka bielskiego lekarza i wybitnego chirurga dr. Eugeniusza Reacha, który był jednym z pionierów współczesnej chirurgii rekonstrukcyjnej.
Opowiadając o uchodźcach z Galicji, którzy uciekali przed frontem, warto zaznaczyć, że miasto Biała od jesieni 1914 roku stała się siedzibą najważniejszych urzędów C.K. Namiestnictwa Galicyjskiego ze Lwowa, które ewakuowano przed działaniami bojowymi. Nie zabrakło lokalnych pamiątek związanych z wymarszem ochotników bialskich do Legionów Polskich oraz afiszy o wojennej i polskiej tematyce niepodległościowej.
W ostatniej sali zwiedzający mogą zapoznać się z eksponatami związanymi z odzyskaniem niepodległości przez Polskę oraz przyłączeniem Bielska wraz ze Śląskiem Cieszyńskim do II Rzeczpospolitej. Również, co istotne w kontekście obchodzonej w roku 2019 setnej rocznicy wybuchu I Powstania Śląskiego, znalazły się tu obiekty opowiadające o tym wydarzeniu. Między innymi wyeksponowana została oryginalna ulotka Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, która proklamowała 30 października przynależność Księstwa Cieszyńskiego do wolnej, niepodległej, zjednoczonej Polski. Nie zabrakło afiszy, eksponatów i cytatów z 1918 roku, które opowiadają o problemach, przez jakie Bielsko i Biała przechodziło, nim ugruntowało swoje miejsce na mapie II Rzeczpospolitej. Obok nich zaistniały bilety do głosowania w plebiscycie, czasopismo „Kocynder”, czy też sztandar Związku Powstańców Śląskich Pułku Bielskiego.
Na wystawie stałej eksponaty nawiązujące do tematyki odzyskania niepodległości przez Polskę zostały oznaczone biało-czerwonymi kotylionami.
Kuratorzy wystawy: Marek Matlak i Jacek Proszyk
Wystawa czynna do 23.06.2019 (do końca roku szkolnego).
Kuratorzy niniejszej wystawy zostali nominowani do Nagrody Prezydenta Miasta Bielska-Białej w dziedzinie kultury i sztuki IKAR 2018.