W związku ze stanem epidemii uroczysty wernisaż będzie miał miejsce w Galerii Bielskiej BWA, w dniu 11 września 2020 roku (piątek) o  godz. 17.00.

Ekspozycja w Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej – Zamku Książąt Sułkowskich w dniu 11 września 2020 roku (piątek) dostępna w godz. 17.30 – 20.00
 

Różnego rodzaju związki czy stowarzyszenia tworzone są przez ludzi gotowych do społecznego zaangażowania. To oni nadają tym organizacjom charakter, określają ich profil i obszar aktywności, wytyczają kierunki działania i rozwoju. Jedną z prężniej działających w Bielsku-Białej organizacji jest lokalny Okręg Związku Polskich Artystów Plastyków, którego aktywność w mieście nad rzeką Biała widoczna jest już od 75 lat. O przebytej drodze od Oddziału w Bielsku do Okręgu w Bielsku-Białej plastycy – we współpracy z Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej oraz Galerią Bielską BWA – opowiedzieli szczegółowo pięć lat temu, podczas wydarzeń przygotowanych w ramach obchodów jubileuszu 70-lecia ich obecności tutaj. Cyklowi imprez, wystaw, spotkań oraz obszernemu wydawnictwu nadano wówczas wspólny tytuł Kochajmy naszych artystów. Minęło pięć niezwykle aktywnych lat i nadszedł czas na kolejne świętowanie, które równocześnie jest okazją do podsumowań, spojrzenia z dystansem na to, co było zaplanowanym celem, co zostało konsekwentnie zrealizowane, ale także na sprawy niedokończone czy wykonane poniżej oczekiwań. To także czas wytyczania nowych zadań i snucia planów na kolejne lata. Tradycyjnie w Galerii Bielskiej BWA artyści plastycy i twórcy sztuk wizualnych, członkowie ZPAP Okręgu Bielsko-Biała, zaprezentują swoje indywidualne osiągnięcia i aktualne możliwości twórcze, a w Muzeum Historycznym – Zamku Książąt Sułkowskich przypomnimy nestorów, którzy zmarli w minionej pięciolatce.

Lokalne środowisko plastyczne utraciło kilkanaścioro Koleżanek i Kolegów zamieszkałych w: Bielsku-Białej, Cieszynie, Istebnej, Wiśle i Żywcu. Dokładnie było ich szesnaścioro. Ich artystyczne myślenie nie będzie już impulsem do tworzenia nowych prac, dających radość i emocje odbiorcom. Mają one i oni jednak na swoim koncie niemały dorobek malarski, rzeźbiarski, rysunkowy, graficzny, designerski oraz projektowy. Pozostali również w pamięci koleżanek i kolegów, którzy przygotowali o nich ciepłe wspomnienia (opublikowane w jubileuszowym wydawnictwie), dopełniające obraz tych ludzi – zarazem artystek i artystów. Ich różnorodne – pod względem formy i treści – prace składają się na muzealną wystawę, przygotowaną z okazji tego okrągłego jubileuszu.

Każda ze zmarłych postaci posługiwała się innym językiem twórczej kreacji, inną stylistyką opartą o indywidualne doznania i własne koncepcje. Pewnym ich wspólnym mianownikiem są dyplomy krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (wyjątek stanowi Stefania Dąbrowiecka absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi), począwszy od Wydziału Malarstwa, przez wydziały: Rzeźby, Architektury Wnętrz, kończąc na Wydziale Grafiki w Katowicach.

 W bielsko-bialskim ZPAP zawsze licznie reprezentowana była grupa malarzy. Przez całe życie wierny tradycyjnym formom obrazowania pozostawał Alfred Biedrawa (1923–2016), przywiązujący ogromną wagę do szlachetności malarskiego tworzywa i rzetelności warsztatu. Artysta ten nie ulegał chwilowym modom. Stworzył własny język obrazowania, poprzez który komentował współczesną mu rzeczywistość. Jego płótna zapełniają postaci ludzkie, zawsze pierwszoplanowe, którym towarzyszą różne elementy budujące skomplikowane symboliczne znaczenia.

Do niezwykle refleksyjnych i głęboko filozoficznych, należała twórczość malarska Teresy Gołdy-Sowickiej (1947–2015). Malowała niewiele, ale każdy jej obraz to intelektualna uczta. Jej płótna pełne są wnikliwych przemyśleń, opartych na rozbudowanej rejestracji symboli zawartych w naturze, nasyconych boskością i transcendencją.

Malarstwo było także jednym z aspektów twórczego konceptu Barbary Wałach (1940–2015). Spod jej pędzla wyszły martwe natury skomponowane klasycznie, niezwykle chromatyczne w wyrazie, zbudowane z przedmiotów obecnych w jej najbliższym otoczeniu, dopełnionych delikatnymi elementami roślinnymi lub okazałymi bukietami. Wiele miejsca poświęcała także bliskim jej ludziom zwłaszcza muzykującym góralom beskidzkim.

Stefania Dąbrowiecka (1934–2015) zainteresowała się malarstwem dopiero w ostatnim okresie swojego życia. Wrażliwa na piękno rodzinnego Lipnika, utrwalała farbami olejnymi na płótnie przemijający urok starych drewnianych domów oraz znikające pod naporem nowego budownictwa zielone zakątki tej części Bielska-Białej.

Pejzaże malowane olejami oraz transparentną akwarelą były domeną twórczych działań Małgorzaty Mozol-Setkiewicz (1952–2019). W jej dorobku odnajdujemy przede wszystkim beskidzkie krajobrazy (szczególnie wiślańskie) oraz architektoniczne plenery cieszyńskie.

Natura – świeże, zielone łąki oraz ukochane zwierzęta, głównie koty i psy, stanowiły, obok klaunów, wiodące tematy w twórczości malarskiej Marii Tomiak-Cieślak (1932–2015).

Dwa media – malarstwo i rzeźba – zdominowały pola artystycznych eksploracji Stanisława Bojki (1938–2015). W obu tych dyscyplinach próbował on znaleźć odpowiedzi na trudne zagadnienia społeczne i psychologiczne, związane z ludzką egzystencją i codzienną troską o bliskich.

Rzeźbiarze nigdy nie stanowili licznej grupy w bielsko-bialskim ZPAP, tym bardziej dotkliwą jest strata kilku z nich w tak krótkim czasie. Kobiece głowy o syntetycznych kształtach wykonane z drewna modrzewiowego i marmuru oraz postacie ludzkie odlane z brązu to świat artystycznej zadumy wykreowanej w wyobraźni Jana Hermy (1935–2019).

Gładkie i wypolerowane formy kobiecych postaci zamkniętych w zwartych klockach drewna pozostawił w swoim rzeźbiarskim dorobku Zdzisław Januszewski (1931–2015). Zupełnie inaczej traktował on przestrzeń linorytu, w którym zniuansowane tony szarości wyznaczają zgeometryzowane kształty ludzkich figur i towarzyszących im przedmiotów.

Linoryty oraz rzeźby w drewnie pełne fantastycznych postaci, grajków, faunów, świątków, ptaszników, ludków i zwierzaków mocno osadzonych w naturze stanowiły o niezmierzonej wyobraźni twórczej Mieczysława Hańderka (1930–2018).

Jadwiga Smykowska (1945–2017) w swoich kreacjach, zarówno płaskorzeźbionych w drewnie, jak i graficznych – drzeworytach langowych i sztorcowych – uzależniona była od człowieka i jego relacji z otoczeniem. Jej prace są wyrazem intelektualnego zagłębienia się artystki w strukturę myśli i jednostkowych ludzkich odczuć.

Wśród licznej grupy grafików Zbigniew Różewicz (1955–2015) posługiwał się tradycyjną techniką trawienia w metalowych płytach. Jego precyzyjnie dopracowane akwaforty, o subtelnej i delikatnej kresce są wyrazem głębokich refleksji nad samotnością, opuszczeniem, przemijaniem i zapomnieniem.   

Przyroda, a szczególnie świat zwierząt (psów i ptaków) były niewyczerpanym źródłem inspiracjami dla Stanisławy Kowalskiej-Mrowiec (1931–2018), tworzącej liryczne w wyrazie rysunki, wykonane za pomocą miękkich ołówków lub barwnych, suchych kredek pastelowych. 

Jacek Julian Leszczyński (1936–2018) za pomocą transparentnej ecoliny i tuszu  komponował na papierze kolorowe prace. Stworzył w ten sposób baśniowy świat postaci odnoszących się do osobistych przeżyć i przemyśleń artysty, który patrzy na wszystko, jak widz w teatrze, obserwujący i  komentujący współczesną scenę życia.

Działalność projektowo-aranżacyjna i designerska była obszarem twórczych poszukiwań Danuty Kopczyńskiej (1936–2018). Jest ona autorką zarówno projektu aranżacji wnętrza kościoła rzymskokatolickiego w Karniowicach-Dulowej, jak i indywidualnie kształtowanych, unikatowych, barwnych świec woskowych, mających jakiś rzeźbiarski charakter. 

Janusz Gembalski (1942–2020), z jednej strony pozostawał wierny tradycji projektowej, z drugiej odnalazł swoją twórczą formuję w wypowiedzi opartej na zapisie uporządkowanego rytmu słów. Pisał powieści inspirowane wnikliwą obserwacją rzeczywistości, na którą żywo reagował, rejestrując w formie literackiego zapisu wszystkie otaczające go zdarzenia, zarówno te radosne, śmieszne, jak i smutne czy wręcz tragiczne. Taka jest też jego ostatnia powieść Spektrum.

Dobór prac ma przypomnieć twórczość szesnaściorga zmarłych artystek i artystów w sposób nieco nieoczywisty, pokazujący różnorodne aspekty ich plastycznego i wizualnego myślenia. Prezentowane na wystawie obrazy olejne, akwarele, pastele, rysunki, linoryty, drzeworyty, akwaforty, rzeźby w drewnie, marmurze i odlewy z brązu oraz projekty aranżacji wnętrz czy przedmioty użytkowe i designerskie pochodzą z kolekcji: Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej, Muzeum Beskidzkiego w Wiśle (Oddziału Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie), Muzeum i Stowarzyszenia im. Artysty Jana Wałacha w Istebnej oraz ze zbiorów rodzin i bliskich tych, którzy odeszli do krainy wiecznej szczęśliwości. Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej oraz Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Bielsko-Biała pragną podziękować wszystkim, którzy udostępnili prace na tę jubileuszową wystawę czynną od 11 września 2020 do 17 stycznia 2021 roku.

Teresa Dudek Bujarek