Historické muzeum v Bielsku-Białej

Kulturní Instituce Samosprávného Slezského Kraje

CITHARA SANCTORUM SILESIA

End date Start date

Organizator  festiwalu CITHARA SANCTORUM SILESIA zaprasza na spotkanie z tłumaczem zbioru Cithara sanctorum Zbigniewem Machejem 26 września 2021, godz. 16.30

Uwaga, ilość miejsc ograniczona.
 

Festiwal Cithara Sanctorum Silesia, który odbędzie się na terenie Śląska Cieszyńskiego, to nowa idea prezentacji muzyki we wnętrzach sakralnych w kontekście historycznym ziemi cieszyńskiej i w odwołaniu do tradycji zbioru śpiewów nabożnych i kościelnych „Cithara Sanctorum” od którego festiwal bierze nazwę, a którego autor, Jerzy Trzanowski, urodził się w Cieszynie. Ambitna i interesująco dobrana muzyka nawiązuje do tradycji ziemi śląskiej i jej związków z tą postacią, zwaną bardem trzech narodów (Polski, Czech, i Słowacji), a czasem również słowiańskim Lutrem.

Główną ideą, wyróżniającą ten festiwal spośród innych, jest czerpanie z tradycji muzycznej kościoła ewangelicko-augsburskiego. Ks. Jerzy Trzanowski (1592–1637), duchowny na Śląsku Cieszyńskim, wybitny pisarz religijny pozostawił po sobie, jako największe swe dzieła, następujące pozycje: Ody łacińskie (Brzeg 1629), Phiala adoramentorum (Czara modlitw) z 1635 r., a przede wszystkim w 1636 r. Cithara sanctorum (Pieśni duchowe), kancjonał napisany w dialekcie morawskim, zawierający 402 pieśni. Doczekał się on ok. 150 wydań. Jerzy Trzanowski, jego postać i dzieła są znane i żywe w pamięci mieszkańców regionu po obu stronach Olzy. Ma swoje pomniki w Liptowskim Mikulaszu oraz w Cieszynie. Festiwal muzyczny Cithara Sanctorum Silesia, którego repertuar w przeróżny sposób nawiąże do tego autora, szeroko czerpiąc z tradycji muzyki ewangelickiej, będzie nie tylko świętem muzyki, ale też okazją do celebrowania nowych brzmień w niecodziennych kontekstach. W czasie jego trwania podczas pierwszej edycji odbędzie się 5 koncertów, będą miały miejsce również spotkania z tłumaczem zbioru Zbigniewem Machejem, ciekawe dyskusje, a także prezentacja oryginałów kilku edycji dzieła w Książnicy Cieszyńskiej. Koncerty i inne wydarzenia będą odbywały się w Cieszynie i Bielsku-Białej.

Fundacja Kulturalny Szlak jest również organizatorem festiwali Barok na Spiszu, Muzyka nad Zdrojami w Szczawnicy, Muzyczne Majówki w Ojcowie, Muzyczne podróże w Krzeszowicach.

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny.

Zadanie jest współfinansowane ze środków Miasta Cieszyna, Miasta Bielska-Białej oraz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej

Strona wydarzenia:

http://kulturalnyszlak.pl/cithara-sanctorum-silesia/

Partnerzy:

  • Kościół Ewangelicko-Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej
  • Parafia Ewangelicko-Augsburska w Cieszynie
  • Parafia Ewangelicko-Augsburska, Kościół Zbawiciela w Bielsku-Białej
  • Parafia Ewangelicko-Augsburska, Kościół Marcina Lutra w Bielsku-Białej
  • Parafia Rzymskokatolicka św. Marii Magdaleny w Cieszynie
  • Powiat Cieszyński
  • Miasto Cieszyn
  • Miasto Bielsko-Biała
  • Cieszyński Ośrodek Kultury Dom Narodowy
  • Centrum Misji i Ewangelizacji
  • Wydawnictwo Augustana
  • Wydawnictwo Astraia
  • Książnica Cieszyńska
  • Wyższobramski Chór Kameralny
  • Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej

Patronat honorowy:

  • Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce ks. Jerzy Samiec
  • Marszałek Województwa Śląskiego Jakub Chełstowski
  • Starosta Cieszyński Mieczysław Szczurek
  • Burmistrz Miasta Cieszyna Gabriela Staszkiewicz

Patronat medialny:

  • Radio Katowice
  • TVP 3 Katowice
  • TVP Kultura
  • Kronika Beskidzka
  • Głos Ziemi Cieszyńskiej
  • ox.pl
  • Zwiastun Ewangelicki
  • TV S
  • Zwrot

Dyrektor:

Rafał Monita

osoba odpowiedzialna za pomysł i realizację zadań związanych z „Cithara Sanctorum Silesia”, magister sztuki, teoretyk muzyki, menadżer kultury, wydawca. Ukończył studia muzyczne w Akademii Muzycznej w Łodzi, następnie studia podyplomowe Zarządzanie Kulturą na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz Public Relations w Wyższej Szkole Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie. W 2006 roku założył Oficynę Artystyczną Astraia, której celem jest wydawanie wartościowej literatury, a także organizowanie przedsięwzięć kulturalnych i promocja muzyki. Współpracuje z wieloma instytucjami kultury także na niwie wspólnych działań promocji muzyki. Jest wraz z Katarzyną Wiwer pomysłodawcą i organizatorem Letniego Festiwalu Muzyka nad Zdrojami w Szczawnicy, którego celem jest ożywienie kulturalne kurortu, oboje prowadzą także autorski festiwal Barok na Spiszu, promujący zabytki Spisza i ich kontekst muzyczny w epoce barokowej. W latach 2014 i 2021 realizował stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od roku 2018 dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej w Zakopanem. W roku 2019 otrzymał Pamiątkowy Medal Podhala przyznawany przez Powiat Nowotarski jako zaszczytne wyróżnienie za zasługi dla rozwoju regionu Podhala, szczególnie w działalności gospodarczej, oświatowej, społecznej, kulturalnej i sportowej.

Program festiwalu:

12 września 2021, godz. 16.30
Książnica Cieszyńska w Cieszynie ul. Mennicza 46
Otwarcie wystawy i spotkanie „Kim był Jerzy Trzanowski”
(bp Tomáš Tyrlík, ks. Marcin Brzóska, Marek Pilch)
godz. 18.00
Kościół św. Trójcy w Cieszynie plac ks. Londzina 1
„Pieśni duchowe”
Katarzyna Wiwer – sopran, Magdalena Pilch – flet romantyczny, Marek Pilch – fortepian
W programie pieśni C.Ph.E. Bacha do tekstów Ch.F. Gellerta oraz muzyka instrumentalna okresu galant


18 września 2021, godz. 18.00
Kościół Jezusowy w Cieszynie Plac Kościelny 6
„Kancjonał i improwizacje”
Wyższobramski Chór Kameralny (Piotr Sikora – prowadzenie)
Maciej Bator – organy
W programie pieśni Trzanowskiego i improwizacje organowe na temat pieśni ze Śpiewnika Ewangelickiego


19 września 2021, godz. 18.00
Kościół Marcina Lutra w Bielsku-Białej ul. Staszica 2
Cithara Sanctorum Jerzego Trzanowskiego
Zespół Cithara Sanctorum (Poznań)
W programie opracowania wokalno-instrumentalne pieśni Trzanowskiego


25 września 2021, godz. 16.30
Dom Narodowy w Cieszynie Rynek 12
Spotkanie z tłumaczem zbioru Cithara sanctorum Zbigniewem Machejem*
godz. 18.00
Kościół Jezusowy w Cieszynie Plac Kościelny 6
„Hymnus Ad Ortum Solis”
Maja Miro-Wiśniewska – flety historyczne, elektronika
Andrzej Kijowski – realizacja dźwięku
W programie medytacyjna improwizacja instrumentalna oparta na tematach ze zbioru Pieśni Chwał Boskich z xvi w. i Cithary sanctorum Jerzego Trzanowskiego


26 września 2021, godz. 16.30
Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej ul. Wzgórze 16
Spotkanie z tłumaczem zbioru Cithara sanctorum Zbigniewem Machejem
godz. 18.00
Kościół Zbawiciela w Bielsku-Białej
(Bielski Syjon) Plac Lutra 12
„Żywot człowieczy według Reja, czyli człowiek między ziemią a rajem”
Katarzyna Wiwer – sopran, Henryk Kasperczak – lutnia
W programie muzyka renesansowa oparta na kanwie tekstów z Żywota człowieka poczciwego Mikołaja Reja

Jerzy Trzanowski / Jiří Třanovský / Georgius Tranoscius     

(1592–1637) urodzony w Cieszynie, gruntownie wykształcony w duchu luterańskiej ortodoksji i humanizmu ewangelicki duszpasterz, pisarz religijny, tłumacz, autor nabożnych pieśni i modlitw.

Po studiach w Wittenberdze pracował w Pradze jako nauczyciel, później na Morawach i na Śląsku jako kaznodzieja i duszpasterz. Z powodu prześladowań religijnych podczas wojny trzydziestoletniej schronił się jako uchodźca najpierw w Bielsku, a później na Orawie (wówczas Górne Węgry, obecnie Słowacja), gdzie był proboszczem gminy ewangelickiej w Liptowskim Mikulaszu. Zmarł przedwcześnie po długiej chorobie w tym samym 1637 roku, w którym Kartezjusz wydał „Rozprawę o metodzie“.

Jako poeta łaciński Tranoscius układał metryczne ody wzorowane na Psalmach i pieśniach Horacego. 150 takich pobożnych pieśni łacińskich, do których dołączył nuty kilkanastu melodii, zebrał w zbiorze „Odarum sacrarum sive Hymnorum…” wydanym w Brzegu w 1629 roku. Na język czeski znakomicie przełożył pieśni Lutra i kilkunastu poetów niemieckiej reformacji, m.in. Philippa Nicolai. Ułożył około 90 pobożnych pieśni czeskich. Swoją twórczość pieśniową w języku czeskim włączył anonimowo do kancjonału „Cithara sanctorum“ (1636), śpiewnika zawierającego 412 pobożnych pieśni, którego był redaktorem i edytorem. Jego oparte na zasadzie imitatio utwory świadczą o duchowości ortodoksyjnie luterańskiej a zarazem humanistycznej, mistycznej a jednocześnie apokaliptycznej. Stylistycznie eklektyczne pieśni Tranosciusa, przejawiające nieraz skłonność do manieryzmu, można uznać za przejaw środkowoeuropejskiej poezji metafizycznej.

Czeski kancjonał „Cithara sanctorum” (wydrukowany po raz pierwszy w Lewoczy na Spiszu pod koniec 1635 roku, zwany także później Tranosciusem) jest najważniejszym tego rodzaju dziełem w literaturach słowiańskich. Miał charakter dzieła otwartego – w następnych edycjach, które już nie zawierały materiału nutowego, późniejsi jego redaktorzy i edytorzy umieścili w nim ponad tysiąc pieśni. Choć była  to książka długo w Cesarstwie Austriackim zakazana (szczególnie w 2 poł. xvii i 1 poł. xviii wieku) niedawno doliczono się aż 215 jej wydań. Wśród protestantów na Morawach, w Księstwie Cieszyńskim i na Słowacji popularnością dorównywała Biblii. Historycy literatury słowackiej uważają Tranosciusa za fundament poezji słowackiej. Czeski kancjonał „Cithara sanctorum“ używany był w niektórych gminach ewangelickich na Śląsku Cieszyńskim, m.in. w Wiśle, aż do lat dwudziestych poprzedniego wieku. Około 30 pieśni z kancjonału „Cithara sanctorum” w przekładzie polskim znalazło się później w polskich śpiewnikach ewangelickich, ale literacka twórczość Georgiusa  Tranosciusa pozostaje w Polsce niemal zupełnie nieznana. (tekst Zbigniew Machej)

Footer

Historické muzeum v Bielsku-Białej
address ul. Wzgórze 16, 43-300 Bielsko-Biała
phone sekretariat (pn - pt, 9:00 - 15:00): 33 811 10 35
phone kasa / ekspozycja: 33 817 13 61
e-mail sekretariat@muzeum.bielsko.pl
www www.muzeum.bielsko.pl

Prawa autorskie. W braku odmiennego zastrzeżenia, prawa autorskie do treści niniejszej strony internetowej posiada Muzeum Historyczne w Bielsku Białej. Żadne materiały, poza materiałami określonymi jako materiały do pobrania, znajdujące się na niniejszej stronie internetowej nie mogą być reprodukowane lub przesyłane w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez pisemnego zezwolenia jej Właściciela. Treści w materiałach do pobrania nie mogą być w żaden sposób modyfikowane bez pisemnej zgody Właściciela tej strony internetowej.

RODO

Zastrzeżenia prawne. Właścicielem i operatorem niniejszej strony internetowej jest Muzeum Historyczne w Bielsku – Białej z siedziba przy ulicy Wzgórze 16, 43-300 Bielsko - Biała. Publikowane na stronie internetowej informacje i cenniki nie stanowią oferty handlowej w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego. Muzeum Historyczne w Bielsku – Białej dokłada wszelkich należytych starań w celu zapewnienia rzetelności prezentowanych informacji. Istnieje jednak zawsze ryzyko pojawienia się pewnych nieścisłości.